Token nedir, coin nedir? Token ile coin arasındaki farklar

Token nedir, coin nedir, token ile coin arasındaki farklar nelerdir, coin ve token yatırımı ve daha fazlası için rehber içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

Coin ve token farkı nedir?

2008’de adını duyurmaya başlayan Bitcoin’in liderliğinde yükselişe geçen kripto varlıklar, bir değer saklama amacıyla ödeme aracı, varlık transferleri ya da yatırım gibi çeşitli özellikler sunuyor. Yatırımcıların ya da kullanıcıların farklı amaçlarla tercih ettikleri kripto varlıklar, coin ve token gibi farklı türlerle karşınıza çıkıyor. Sıklıkla karıştırılan coin ve token kavramlarını ne anlama geldiğini, nasıl çalıştıklarını ve bu iki kripto varlık arasındaki farkları sizler için derledik. 

Coin nedir?

Kripto para dünyasında projelerin yanında sıkça görmeye alışılan bir terim olan coin, kendi blockchain ağı üzerinde kurgulanan dijital finans varlıklarını ifade eder. Sektörün ilklerinden olan Bitcoin ve Ethereum, coin olarak sınıflandırılan kripto para birimleri arasında sayılabilir. Bitcoin, Bitcoin ağı üzerinde üretilirken Ether ise kendi Ethereum ağı üzerinde çalışan coinlerdir. 

Blockchain, Bitcoin ile adını duyuran merkeziyetsiz bir ağı ifade eden yazılım tabanlı altyapıdır. Dijital varlıkların geçmişindeki tüm işlemleri kaydeden bir defter olarak tanımlanabilecek olan blockchain, büyük bir teknolojik ilerleme olarak kendisinden bahsettirmiştir. Bu yüzden de sadece kripto para alanında değil, siber güvenlik ve bankacılık gibi geçmişe dayalı verilerin güvenle saklanması gereken alanlarda kendisini ön plana çıkarır.

Coin alanına verilebilecek örnekler arasında Bitcoin haricinde: Litecoin, Ethereum, Ripple, Cardano ve Stellar gibi projelerin coin’lerini de sıralamak mümkündür. Verilen bu örnekler birer coin projesidir ve önemli işlem hacimlerine sahiptirler. Bu projeler aynı zamanda blockchain teknolojisi geliştirdikleri için kendi bünyesinde yeni teknolojiler gelişmesine de yol açar.

Coin’lerin yer aldığı kendisine ait bir blockchain ağı vardır. Bu da token’lar ile aralarındaki önemli bir farktır. Ancak bazı blockchain projeleri sadece kendi coin’inin üretilmesinin yanı sıra, başka coin’lerin de kendi bünyesinde işlem yapılmasına izin verir.

Sektörün genelindeki anonimlik etiketi nedeniyle, coin projelerinin arkasındaki isimlerin saklandığı düşünülebilir. Bu düşünce tamamen Bitcoin’in arkasındaki isim Satoshi Nakamoto’dan gelse de buna tamamen doğru denmesi hatalı olacaktır. Günümüzde Ethereum, Avalanche ve Cardano gibi projelerin tepe isimleri kendilerini göz önünde tutar. Bu sayede şirketler, isimleri üzerinden güvenilirlik aşılamaya ve daha fazla yatırımcı çekmeye odaklanır.

Token nedir?

Token projelerini coin’lerden ayıran temel farklardan biri token’ların farklı blockchain ağları üzerinden işlem görmeleridir. Peki token nedir? 

Token adı verilen dijital varlıkların kendi blockchain teknolojisine sahip olmadıklarını bilmelisiniz. Bu dijital varlıklar daha çok belirli işleri kolaylaştırmak adına üretilmişlerdir ve kullanıcılara ağlar arasında işlem yapma imkanı sunarlar. Blockchain ağları arasında etkileşim imkanı sağlayan token’lar ile birlikte çeşitli platformlara daha kolay erişim sağlayabilirsiniz.

Kendi içerisinde birkaç farklı dala ayrılan token’lar arasında DeFi, yönetişim, NFT ve menkul kıymet token’ları gibi farklı seçenekler bulunuyor. Büyük bir furya ile sektöre kısa sürede önemli işler kazandıran NFT ve DeFi bu alanın en bilinenlerinden. NFT ismini daha çok satılan fotoğraflar üzerinden tanıyor olabilirsiniz. Ancak bu alanda özel videolar, kitaplar ve daha birçok kategori bulunur. Bir NFT sahibi olmak içinse OpenSea ve Binance gibi platformları kullanabilirsiniz.

Token alanında belirli başlı ağlarda geçerli standartlar bulunur. Bu standartlar bir numara ile belirlenmiştir. ERC-20, ERC-223 ve ERC-721 en popülerleri arasında sayılabilir. ERC-20 standardının en yaygın standart olduğunu söylemek mümkündür. ERC-20, Ethereum blockchain ağında bir standarttır ve birçok büyük token projesi bu standarda uygun olarak çıkar.

ERC-223 standardının ERC-20’deki bazı hata ve beğenilmeyen taraflar üzerine çıkarıldığını söylenebilir. Belki de kripto dünyasındakilerin en çok korktuğu olay olan farklı adrese varlıkların transfer edilmesi bu standart ile aşıldı. Çünkü bu standart ile yanlış adrese gönderilen token’ları geri almak mümkün. Her geçen gün daha da büyüyen bu standardı destekleyen Ethereum cüzdanı sayısı da artmaya devam ediyor.

ERC-721 olarak adlandırılan standart, sektördeki önemli gelişmelerden biri olan NFT’nin doğuşuna aracılık eder. Blockchain ağındaki benzersiz varlıkları temsil eden bu standart aynı zamanda yüksek derecede güvenlik de sağlar. NFT tabanlı oyunlarda da sıkça görülen bu standart diğerlerine göre daha niş bir alana hitap eder.

Boğa sezonlarında kullanıcıların artan ilgisi, coin tarafında sağladığı büyümenin yanında token tarafında da etkilidir. Son dönemlerde kendisine yatırım çekmek isteyen şirketler de kendi adlarına token projesi çıkararak fon toplayabiliyor. Bunun en güzel örneğini de futbol ve basketbol gibi çeşitli spor alanlarındaki kulüplerde görebilirsiniz. Taraftar token projeleri ile günümüzde büyük bir gelir sağlanabilir.

Öte yandan DeFi alanı birçok önemli projeye ev sahipliği yapar. Bu projeler üzerinden sanal gayrimenkul satışları ve kredi verme gibi işlevler kolayca yerine getirilebilir. Sektörde geçmişte birçok DeFi projesinin kritik hatalardan dolayı çeşitli sorunlar yaşadığı biliniyor. Bu yüzden genel olarak daha çok kullanılan ve hacmi yüksek DeFi projelerine yönelmeniz sizin için daha iyi olabilir.

Coin ve token arasındaki farklar

Coin ve token arasındaki farklar için en net verilebilecek ayrıntı coin’lerin kendilerine özel blockchain ağına sahip olmasıyken, aynı şeyi token için söyleyememektir. Token projeleri için kendilerine özel blockchain ağına gerek duyulmaz. Çalıştıkları ağın teknolojilerinden faydalanırlar. Bu yüzden bir token geliştirip piyasaya sürmek coin’e göre daha kolaydır. Projelerin yayınladıkları geliştirme sürecine dair sürelerden de bunu rahatça anlayabilirsiniz.

Piyasaya sürülen token projeleri daha çok belirli bir amaca hizmet etmek adına tasarlanmışlardır. Yukarıda da bahsedilen spor kulüpleriyle ilişkili taraftar token projeleri bunun için iyi bir örnektir. Bu tarz projelerde kişiler kulüp içerisinde farklı haklara sahip olabilmek adına onu satın alır ve çeşitli oylamalarda token’larını kullanarak söz sahibi olabilir. Tabii bunun için kulübün token şartlarını bilmek gerekir. Daha çok taraftar ağırlıklı olan bu kategorideki projelerde işlem hacimleri düşük kalabilir.

Coin ve token yatırımı

Coin ve token arasındaki farklardan birisi de yatırım seçimi sırasındaki bazı düşüncelerdir. Coin projeleri daha geniş bir kapsamı ve bir teknoloji bütününü temsil ederken, token’lar nispeten daha dar bir amaca hizmet eder. Bu yüzden de seçim esnasında tam olarak projeden ne beklediğinizi göz önünde bulundurmanız gerekir. Coin projesinin teknolojisi ve cazibesi mi, yoksa token projesinin hizmet ettiği amaç mı sizi çekiyor?

Bazı yatırımcıların sevdiği özel alanlar olmasından dolayı bir yatırım hedefi şablonu oluşabilir. Örneğin sporu seven bir yatırımcı gözüne belirli token projelerini kestirebilirken, güvenliği önceliklendiren bir yatırımcı da güvenli bir blockchain ağı amacıyla yola çıkan projeyi seçebilir. Bu oldukça doğal bir karar alma sürecidir.

Yatırımcı gözüyle bakıldığında bir coin mi yoksa token mı seçmek gerektiği tamamen projenin bütününe bağlı şekilde alınabilecek bir karardır. Söz konusu projenin ileriye dönük kendisini ne kadar geliştirmeyi vadettiği ve bu vaatlerin ilgi çekiciliği yatırımcı açısından önemli olur. Siz de bir token veya coin projesi satın almadan önce eğer yatırım yapmak istiyorsanız mutlaka dikkatli olmalısınız. Aksi takdirde paranızın bu süreçte değer kaybettiğini görebilirsiniz.

Her zaman bir risk oranının bulunduğu kripto dünyasında yatırımlar en az riske sahip olacak şekilde yapılmalıdır. Bu konuda ilk akla gelenlerden biri ise sepet yatırım taktiği olur. Sepet yatırımda kişiler risk oranını en aza indirmek adına çeşitli coin ve token’lardan bir sepet oluşturur. Farklı isimlerin olduğu bu sepette bir coin önemli bir zarar ettirse de diğer bir token’dan gelecek kar en azından durumu eşitleyebilir. Yatırımcılar konu özelinde gelişmeleri takip etmeleri de önem arz etmektedir. Örneğin Fan Token yatırımları olan bir kullanıcı fan token haberlerini yakından takip etmelidir.

Token türleri nedir?

Token blockchain’ler üzerinde çeşitli faydalar sağlamak için piyasaya sürülen dijital varlıklardır. Token ile coin arasındaki fark coin’in kendi ağı olmasından ileri gelir. Örneğin Bitcoin ve Ethereum, kendi ağında faaliyet gösteren coin’lerdir. Ethereum ağında faaliyet gösteren ve ERC-20 gibi çeşitli token standartlarına tabi olan varlıklar token ismiyle bilinir.

Token türleri dediğimizde genellikle akla Ethereum’da faaliyet gösteren token’lar gelir. Zira Ethereum özellikle DeFi ile birlikte yüzlerce token’a ev sahipliği yapar.

Token ve coin farkı, kullanıcıların yatırım yaparken dikkat etmesi gereken hususlar arasında yer alır. Ancak en önemli başlıklardan biri bitcoin ve ethereum farkı konusudur. Bitcoin, ekosistemdeki ilk ve en büyük coindir ve Ethereum ise en büyük altcoindir.

Token coin farkı, çeşitli projelerin token’larında rahatlıkla görülebilir. Örneğin Ethereum tabanlı layer-2 projelerinin kripto para birimleri birer token olarak lanse edilebilir.

1. Değer Saklama Tokenleri (Store of Value Tokens): Bu tokenler, dijital altın olarak da adlandırılan ve değer saklama aracı olarak kullanılan Bitcoin gibi kripto varlıkları içerir. Bu tür tokenler, genellikle para birimi olarak kullanılmalarının yanı sıra, zaman içinde değerlerini koruyabilecekleri umuduyla yatırım aracı olarak da tercih edilir.
2. Yardımcı Tokenler (Utility Tokens): Yardımcı tokenler, belirli bir ekosistem içinde kullanım için tasarlanmıştır. Bu tokenler, bir blockchain ağında bir hizmet veya ürün satın almak için kullanılabilir. Örneğin, Ethereum ağı üzerinde çalışan akıllı sözleşmeler ve dApp’ler (merkezi olmayan uygulamalar) için gaz ödemesi yapmak için kullanılan Ether (ETH), bir yardımcı tokendır.
3. Güvenlik Tokenleri (Security Tokens): Güvenlik tokenleri, geleneksel finansal varlıkların (örneğin, hisse senetleri, tahviller veya gayrimenkul) dijital temsilleridir. Bu tokenler, sahiplerine genellikle oy hakkı, temettü ödemeleri gibi geleneksel finansal varlıkların sahiplerine sağladığı hakları ve getirileri sunar.
4. Yönetişim Tokenleri (Governance Tokens): Bu tokenler, belirli bir blockchain projesinin yönetiminde söz sahibi olmak için kullanılır. Token sahipleri, projenin gelecekteki yönünü belirlemek üzere oylama yapma hakkına sahiptir. Bu, merkezi olmayan özerk organizasyonlar (DAO’lar) içinde sıkça görülür.
5. Stablecoin’ler: Fiyat istikrarını sağlamak amacıyla tasarlanmış tokenlerdir. Genellikle ABD doları gibi fiat para birimlerine, altın gibi değerli metallere veya diğer kripto varlıklarına sabitlenirler. Stablecoin’ler, kripto para piyasasının aşırı oynaklığından korunmak isteyen yatırımcılar için popüler bir seçenektir.

Coin türleri nedir?

Bitcoin, Ripple’ın XRP’si, Cardano’nun ADA’sı blockchain coinleri şeklinde tanımlanabilir. Bunlar coin ismiyle anılır ve bu yönleriyle token’lardan ayrılır.

Coin ile token farklı, yatırım yaparken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar arasında yer alır. Yatırım yapmaya karar vermeden önce projenin ne işe yaradığını veya token coin varlıklarının hangi amaca hizmet ettiği ve potansiyel getirisini tespit etmek kritik önem taşır. 

Bu sebeple yatırım yapmadan önce token coin farkı gibi konulara önem vermek gerekir. Yapılacak yanlış işlemler yatırımlarınızdan zararlı çıkmanıza neden olabilir.  

1. Anahtar Coinler (Major Coins): Bu kategori, piyasa değeri, benimsenme oranı ve piyasada etkili olma süresi açısından en büyük ve en tanınmış kripto para birimlerini içerir. Bitcoin (BTC), bu kategorinin en ünlü örneğidir ve genellikle “dijital altın” olarak adlandırılır. Ethereum (ETH), akıllı sözleşmeleri ve merkezi olmayan uygulamaları (dApps) desteklemesiyle bilinir ve anahtar coinler arasında yer alır.
2. Altcoinler (Altcoins): Bitcoin’den sonra gelen ve Bitcoin’in alternatifi olarak görülen tüm kripto para birimleri altcoin kategorisine girer. Bu kategori Ethereum, Ripple (XRP), Litecoin (LTC) ve daha birçok coin’i içerir. Altcoinler, Bitcoin’e benzer temel özelliklere sahip olabilirken, genellikle farklı teknik özellikler, kullanım amaçları ve geliştirme vizyonları ile ayrılırlar.
3. Stablecoinler: Bu coinler, fiyatlarını genellikle bir fiat para birimine (örneğin, USD, EUR) veya diğer değer depolarına (altın gibi) sabitleyerek piyasadaki oynaklığı azaltmayı amaçlar. Tether (USDT), USD Coin (USDC) ve Binance USD (BUSD) gibi stablecoinler, kripto para piyasalarında yaygın olarak kullanılır.
4. Gizlilik Coinleri (Privacy Coins): Gizlilik coinleri, işlemleri ve kullanıcıların kimliklerini gizli tutarak daha fazla anonimlik ve gizlilik sağlamayı amaçlar. Monero (XMR), Zcash (ZEC) ve Dash (DASH) gibi coinler, gelişmiş gizlilik özellikleri sunarlar.
5. Merkezi Olmayan Finans (DeFi) Coinleri: DeFi coinleri, merkezi olmayan finans ekosistemlerinde kullanılan ve genellikle finansal hizmetler ve ürünler sağlamayı amaçlayan kripto para birimleridir. Bu coinler, kullanıcıların bankalar veya diğer finansal aracılar olmadan borç verme, ödünç alma, kazanç elde etme ve daha birçok finansal işlemi yapmalarını sağlar. Örnekler arasında Chainlink (LINK), Uniswap (UNI) ve Aave (AAVE) bulunur.

Bu başlıklar her bir kategori için artırılabilir. Her geçen gün gelişen kripto & blokzincir ekosisteminde yeni başlık ve türler de zamanla ortaya çıkacaktır.