Proof of History, yapılan işlemlerin zamanını belirlemek için Solana blokzincirinde yapılmış bir protokoldür. “Tarih kanıtı” anlamına gelen Proof of History, blokzinciri ağının güvenliğini sağlarken, aynı zamanda ağın hızlı çalışmasına yardımcı olur.
Proof of History (Tarih Kanıtı) Nedir?
Türkçe anlamı “Tarih Kanıtı” olan Proof of History, blokzincir üzerinde gerçekleşen işlemlerin hangi sırada olduğunu ve doğru bir şekilde ilerleyip ilerlemediğini kanıtlamaya çalışan, Solana ağında kullanılan bir protokoldür. Geleneksel bir blok zincirinde, bir bloğun ne zaman çıkarıldığı konusunda fikir birliğine varmak, o bloktaki işlemler hakkında bilgi sahibi olmak kadar önemlidir. Zaman damgası, ağa (ve herhangi bir gözlemciye) işlemlerin belirli bir sırayla gerçekleştiğini bildirdiği için çok önemlidir.
Solana, Proof of History algoritmasını kullanan tek blok zinciridir. Bu nedenle, blokzincir inanılmaz derecede ölçeklenebilir ve saniyede 60 bine kadar işlemi işleyebilir. PoH, bir işlemin zamanlamasını belirlemenin daha kısa süreceğini garanti eder.
Öte yandan, Tarih Kanıtı’nın birtakım kusurları vardır. Örneğin, bu yöntem hiçbir zaman geniş ölçekte test edilmemiştir. Bu nedenle gerçekten kusursuz çalışıp çalışmadığı bilinmiyor. Ayrıca geçmişte Solana’da çeşitli güvenlik açıkları ve saldırılar keşfedilmiş ve bunların bir kısmına kısmen PoH neden olmuştur. Sonuç olarak, Proof of History’nin güvenli bir mutabakat mekanizması olup olmadığından henüz emin olunamamaktadır.
Proof of History Nasıl Çalışır?
Proof of History (PoH), işlem ağırlığını azaltıp blok zincirini daha hafif ve daha hızlı hale getirerek zaman engelini aşar. Solana, bu sistemle kullanıcıların bir PoH hash’inin geçerliliğine oy vermek için token’ları stake etmesine olanak tanıyan bir güvenlik sistemi olan Tower Byzantine Fault Tolerance (Tower BFT) ile birleştirir.
Proof of Stake ve Proof of History oldukça benzerdir. Bunun nedeni, Proof of Stake’in Proof of History’ye dönüşmesidir. Her iki algoritma da aynı temel üzerine inşa edilmiştir. Doğrulayıcılar, işlemlerin doğrulanmasını ve yeni blokların oluşturulmasını garanti etmek için her iki algoritmada da kullanılır.
Ancak, bu iki yöntem arasında zamanın nasıl hesaplandığı konusunda önemli bir fark vardır. Zaman damgası işlevi, Proof of Stake’te kullanılır. Bu, her düğümün ağın zaman damgasına bağlı olduğu anlamına gelir. Zamanın önce ağ üzerinden akması gerektiğinden, ağ daha yavaş çalışacaktır.
Bu özellik Proof of History için gerekli değildir. Çünkü tarihsel olaylara dayalı olarak zamanı hesaplayan Doğrulanabilir Gecikme İşlevi kullanılır. Bu oluşumları analiz ettikten sonra, herhangi biri tarafından onaylanabilecek bir hash işlevi oluşturulur. Ağ tarafından oluşturulan her bloğa bu hash eklenir. Süreyi belirleme yöntemi ise esasen çok az zaman alır ve bu da Solana blok zincirini mevcut durumda inanılmaz derecede ölçeklenebilir hale getirir.
Proof of History çalışma şekli 5 adımda şu şekilde özetlenebilir:
- Kullanıcılar protokole katılır.
- Ağı doğrulayan 1. kişi ilk sıraya atanır ve bloğu bulmak için 5 saniye harcar.
- Ağı doğrulayan 2. kişi ikinci sıraya atanır ve bir sonraki bloğu bulmak için 5 saniye harcar. Toplamda 10 saniyelik bir geçiş yaşanır.
- Ağı doğrulayan 3. kişi üçüncü sıraya atanır ve sonraki bloğu bulmak için 5 saniye harcar. Toplamda 15 saniyelik bir geçiş yaşanır.
- Doğrulama işlemi bu sıra ile devam eder.
PoH Önemi Nedir?
PoH protokolü blokzincir ağı için büyük önem arz eder. Protokolün çalışma prensibi birtakım ayrıcalıklar ve avantajlar sunar. Proof of History önemi nedir? sorusunun yanıtı şu maddelerde gizlidir:
- Blokzinciri ağında gerçekleşen gecikmeler azalır.
- Gecikmelerin azalması, blokzincir verimliliğini artırır.
- Tarih Kanıtı yöntemi ile işlemlerin sırası doğrulanır.
- Doğrulama gerçekleşirken harcanan zamandan tasarruf edilir.
- Düğümler işlemlerin sırasını seçmek için daha az zaman harcar.
- Zaman tasarrufu, ağa katılan yeni doğrulayıcının daha hızlı seçilmesine yardımcı olur.
Proof of History Avantajları ve Dezavantajları
Tarih Kanıtı protokolünün avantajları olduğu kadar bazı dezavantajları da mevcuttur. Düşük ücret bu protokolün birincil avantajlarından biridir. Solana, Ethereum gibi diğer ağlara kıyasla daha ucuz işlem ücretleri sunar. Ayrıca ölçeklenebilirlik konusunda da ileridedir. Ağ üzerindeki işlemler oldukça hızlıdır.
PoH dezavantajlarına bakıldığında ise Solana, ağındaki işlemleri doğrulamak için şu anda bin 200’den az doğrulayıcı kullanmaktadır. Ayrıca ağ, zaman zaman bir “Ethereum katili” olarak anılır, ancak buna kıyasla ağda daha az dApp vardır. Solana’da yaklaşık 350 dApp geliştirilse de Ethereum’da 3.binden fazla dApp oluşturulmuştur.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
