Proof of Authority, blockchain ağları (özellikle de özel ağlar) için pratik ve verimli bir çözüm sunan, itibara dayalı bir mutabakat algoritmasıdır. PoA kısaltılmış adıyla bilinir ve Türkçe anlamı “yetki ispatı”dır.
Proof of Authority (Yetki İspatı) Nedir?
Proof of Authority (PoA), Ethereum’un kurucu ortaklarından Gavin Wood tarafından öne sürülmüştür. Proof of Authority protokolünde, blokzincirindeki işlem bloklarını doğrulayan kullanıcılar işlemleri doğrulamak için kripto para varlıkları kullanmak ve kilitlemek yerine kimlik ve itibarlarını kullanırlar.
PoA mutabakat algoritması, kimlik bilgilerinin değerinden yararlanır. Bu da blok doğrulayıcıların coinler yerine kendi itibarlarını stake ettikleri anlamına gelir. Dolayısıyla PoA blockchainleri, güvenilir birimler olarak rastgele bir şekilde seçilen doğrulayıcı düğümler tarafından güvende tutulur.
Yetki İspatı modeli, sınırlı sayıda blok doğrulayıcısına dayanır ve sistemi büyük oranda ölçeklenebilir yapan da budur. Bloklar ve işlemler, sistemin moderatörleri olarak hareket eden önceden onaylanmış katılımcılar tarafından doğrulanır.
PoA mutabakat algoritması farklı senaryolara uygulanabilir ve lojistik uygulamalar için değeri yüksek bir seçenek olarak görülmektedir. Örneğin tedarik zincirleri söz konusu olduğunda, PoA etkili ve mantıklı bir çözüm olarak kabul edilir.
PoA Ne İşe Yarar?
PoA modeli, şirketlerin blockchain teknolojisinin avantajlarından faydalanırken bir yandan da gizliliklerini korumasına imkan tanır. Microsoft Azure, PoA’nın uygulandığı başka bir örnektir. Kısaca özetleyecek olursak Azure platformu, madenciliğe gerek olmadığı için ether ‘gas’ gibi yerel bir para birimi gerektirmeyen bir sistemle özel ağlar için çözümler sunar.
Proof of Authority Şartları
Koşullar sistemden sisteme farklılık gösterse de PoA mutabakat algoritması genellikle şu şartlara dayanır:
- Geçerli ve güvenilir kimlikler: Doğrulayıcılar gerçek kimliklerini doğrulamalıdır.
- Doğrulayıcı olma zorluğu: Bir aday para yatırmaya ve itibarını ortaya koymaya istekli olmalıdır. Zira sürecin zorlu olması, şüpheli doğrulayıcıların seçilmesi riskini azaltır ve uzun vadeli bağlılığı teşvik eder.
- Doğrulayıcı onayı için bir standart: Doğrulayıcıları seçme yöntemi tüm adaylar için aynı olmalıdır.
İtibar mekanizmasının temeli, doğrulayıcının kimliğinin net bir şekilde bilinmesine dayanır. Bu kolay veya kolayca vazgeçilebilecek bir süreç değildir. Süreç, kötü niyetli kişileri dışarıda bırakabilmelidir. Öte yandan tüm doğrulayıcıların aynı prosedürden geçmesini sağlamak, sistemin bütünlüğünü ve güvenilirliğini garanti altına alır.
PoA Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
PoW, PoS veya PoA mekanizmalarının kendilerine has avantaj ve dezavantajları vardır. Kripto para topluluğunun merkeziyetsizliğe oldukça değer verdiği, bilinen bir gerçektir. Öte yandan bir mutabakat mekanizması olarak PoA’nın yüksek işlem oranları ve ölçeklenebilirlik elde etmek için merkeziyetsizlikten feragat ettiği de bilinmektedir. PoA sistemlerinin doğasında bulunan özellikler, blockchainlerin şu ana kadarki çalışma prensipleriyle tam bir tezat oluşturur. Yine de PoA ilginç bir yaklaşım sunar ve özel blockchain uygulamaları için çok uygun olabilecek yeni bir blockchain çözümü olarak göz ardı edilmemelidir.
PoA mekanizmasının merkeziyetsizlikten vazgeçtiği yönünde bir algı mevcuttur. Dolayısıyla, bu mutabakat algoritması modelinin yalnızca merkezi sistemleri daha verimli hale getirme çabası olduğu söylenebilir. Bu durum PoA’yı lojistik ihtiyaçları olan büyük şirketler için cazip bir çözüm haline getirse de özellikle kripto para kapsamında bazı tereddütleri de beraberinde getirir. PoA sistemleri yüksek işlem oranlarına sahiptir, fakat sansür ve kara listeye alma gibi şeylerin kolayca yapılabilmesi durumunda değişmezlik konusu sorgulanabilir hale gelir. Bu durum ise Proof of Authority dezavantajları arasında yer alır.
PoA doğrulayıcılarının kimlikleri herkes tarafından görülebilmektedir. Bu da mekanizmanın dezavantajları arasında sayılmakta ve çokça eleştiri almaktadır. Söz konusu durumu savunanlara göre ise yalnızca bu pozisyonu elinde tutabilecek tanınmış oyuncuların doğrulayıcı olmaya çalışması avantaj olarak sayılmaktadır. Yine de doğrulayıcıların kimliklerinin bilinmesi, üçüncü taraf manipülasyon ihtimalini yaratır. Örneğin bir rakip, PoA tabanlı bir ağa zarar vermek isterse, sistemi içeriden tehlikeye atmak için kimlikleri herkesçe bilinen doğrulayıcıları dürüst olmayan bir şekilde hareket etmeleri için etkilemeye çalışabilir.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
