Geleneksel finansal yapı, hükümetleri desteklemekten milyar dolarlık işlemleri kolaylaştırmaya, kredi vermeye ve yatırım fırsatlarına kadar birçok sektöre yayılmıştır. Tüm dünyada ekonomilerin, işletmelerin ve hane halklarının arkasındaki çerçeve budur.
Ancak İslami finans dünyasında geleneksel finansal yaklaşımlar geçerli değildir. İslami finans, dünya çapındaki dindar Müslümanların günlük işlemlerini sürdürmektedir.
Şeriat kanunlarına göre faizli yatırımlar ya da krediler almak ve belirsizlik üzerine spekülasyon yapmak – geleneksel finansın tüm temel taşları – yasaktır. Bu durum, şu anda 2,4 trilyon doların üzerinde bir değere sahip olan ve yıllık %10-12 oranında büyüyen İslami finansı yavaşlatmamıştır.
Web3 büyümeye devam ettikçe ve daha geniş finansal ortamdaki evrimi teşvik ettikçe, İslami finansın eninde sonunda blok zinciri ve kripto yaklaşımını benimsemesi gerekeceği açıktır. Ancak bu geçiş yalnızca sektörün büyümesiyle gerçekleşmeyecek: İslami finansın doğasında var olan yüksek etik standartların korunması da bir diğer ön koşul.
Bu standartlar, paranın doğasından günlük finansal uygulamalara kadar finansın pek çok yönünü kapsamaktadır. Dindar Müslüman toplumunun yeniden düzenlenmiş bir ödeme sisteminden daha fazlasına ihtiyacı var. Bütüncül bir yaşam tarzı çözümüne ihtiyaç duymaktadır.
Kriptonun evrimi ve İslami finans ilişkisi
Kripto para birimini çevreleyen anlatı genellikle geleneksel sistemlerle olan huzursuz ilişkisi etrafında dönmektedir. Bazıları bunu kötü aktörlerin ve yerleşik finansal düzene yönelik potansiyel tehditlerin alanı olarak görürken, birçoğu geleneksel finansın belirli yönlerinden kaynaklanan dengesizlikleri veya eşitsizlikleri giderebileceğine inanıyor.
Bu amaçla, Müslüman alimler kripto para birimlerinin İslami finans içinde caiz olup olmadığını değerlendirmeye başlamıştır. Bu alimler arasında kriptonun helal olup olmadığı konusunda bir tartışma yaşanmış ve kripto dünyası başlangıçta belirsizlikle karşılanmıştır. Ancak, kripto geliştikçe, birçok alimin ve bireyin görüşü değişti. Bazı kripto projeleri, İslami finans konusunda derinlemesine bilgi sahibi olan saygın alimlerden fetva (dini onay) almıştır. Bu fetvalar, bu tür projelerin güvenilirliğini desteklemekte ve Şeriat ilkelerine bağlılıklarını teyit etmektedir.
Müslümanlar, kriptoyu giderek benimsiyor
Hem Müslüman alimler hem de düzenleyici politika, kripto yorumlarında değişime uğramıştır. Mart 2023’te BAE Merkez Bankası, CBDC’nin ülkenin finansal hizmetler sektörünün dijital dönüşümünü hızlandırması için planlarını açıkladı. Dubai’nin ilerici düzenleyici rejimi Sanal Varlıklar Düzenleme Kurumu, İslami dijital girişimler ile kripto arasında bir köprü görevi görerek küresel kripto firmalarının ilgisini çekiyor.
Chainalysis tarafından yakın zamanda yayınlanan bir rapora göre MENA, Temmuz 2022 ile Haziran 2023 arasında tahmini 389,8 milyar dolarlık zincir içi değer (küresel işlem hacminin %7,2’si) ile altıncı en büyük kripto ekonomisidir.
MENA aynı zamanda ilk 30 ülke endeksinden üçüne ev sahipliği yapmaktadır: Türkiye (12), Fas (20) ve İran (28). Güneydoğu Asya’nın en kalabalık Müslüman ülkesi ve en büyük ekonomisi olan Endonezya, kripto borsalarını PT Bursa Komoditi Nusantara veya Emtia Vadeli İşlemler Borsası olarak tek bir çatı altında kamulaştırdı. Kripto Benimseme Endeksindeki ilk 20 ülkeden beşi, Türkiye (nüfusun yarısından fazlasının kriptoya yatırım yaptığı yer), Nijerya, Endonezya, Pakistan ve Fas dahil olmak üzere çoğunluğu Müslüman olan ülkelerdir.
Ekosistem yaklaşımının gerekliliği
İslami finansın, temel ilkelerindeki etikten ödün vermeden blok zinciri ve kripto gelişmeleriyle uyum sağlaması çok önemlidir. İslami finans, finansal işlemleri ve Müslüman yaşamının daha geniş yönlerini kapsayan bir dizi etik standarda dayanmaktadır. Ödeme çözümleri için blok zinciri teknolojisinin benimsenmesi bu bağlamda yetersizdir. Bunun yerine, İslami finans ilkelerinin kripto para teknolojisiyle entegrasyonunu sağlayan kapsamlı bir sistem gereklidir.
Islamic Coin Kurucu Ortağı Mohammed AlKaff AlHashmi, “Bunu başarırken, bir proje yalnızca L1 blok zinciri, kripto para birimi, cüzdan ve launchpad gibi herhangi bir blok zinciri ekosisteminin doğasında bulunan temel bileşenlerin oluşturulmasını dikkate almamalıdır” dedi. “Ayrıca Şeriata uygunluk için tasarlanmış zincir içi ve zincir dışı yapıları da içermelidir. Proje, Müslüman toplumun günlük gereksinimlerini karşılamak için üçüncü taraf katılımcılar tarafından geliştirilen çeşitli merkezi olmayan uygulamalar (dApps) sunmalıdır.”
İslami kripto, Müslüman toplumunun çeşitli finansal ihtiyaçlarını karşılayan bütünsel bir çözüm sunmalıdır. Bir ekosistem yaklaşımı, Müslüman değerleriyle uyumlu olacak çeşitli ürün ve hizmetler için bir platform oluşturmak anlamına gelir.
Gelecek vaat eden bir ekosistem
İslami finans hızla genişlerken, dijital karşılığı büyük ölçüde kullanılmadan kalmıştır. İslami geleneğin ahlaki değerlerini blok zinciri teknolojisinin gücüyle birleştirmek, dünyanın dört bir yanındaki Müslümanlara fayda sağlayacak cazip bir çözüm sunabilir. Merkezi olmayan uygulamaları kapsayan bir ekosistem stratejisini ve kripto para birimini bir ödeme seçeneği olarak değil, ahlaki açıdan dürüst bir yaşam tarzı tercihi olarak benimsemeye istekli olanlarla ortaklıkları göz önünde bulundurmalıyız.
Şeriata uygun bir ekosistemin başlangıcı, etik ilkelerin en son teknolojiyle bir arada var olduğu bir finans ortamına doğru önemli bir adımdır. Bu çaba sadece Müslüman nüfusun ufkunu genişletmekle kalmıyor, aynı zamanda etik ve sürdürülebilir finansal çözümler için yeni bir seçenek sunuyor. Islamic Coin bu yeniliğin dümeninde yer almaktadır ve küresel ölçekte finans ortamını yeniden şekillendirme potansiyeline sahiptir.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
