“Layer 0”, “Layer 1” ve “Layer 2” hepimizin sıkça duyduğu kavramlar. Bu terimler, blok zinciri yığınının farklı seviyelerini ifade eder ve aralarındaki farkları anlamak, blok zinciri teknolojisini anlamak adına büyük bir önem taşır.
Katman 1 Nedir?
Katman 1, Bitcoin, Ethereum, Solana ve Cardano gibi temel blok zincirleridir; kendi ağını kullanarak işlemleri doğrulayabilir. Üzerine diğer katmanların inşa edilebileceği temel katmandır. Katman 1 blok zinciri ağlarının, işlem ücretlerini ödemek için kullanılan kendi tokenları da vardır.
Katman 1 ölçeklendirme çözümü, tümü ağın ölçeklenebilirliğini, dağıtılmasını veya güvenliğini iyileştirmek için doğrudan temel katmanda yapılan değişiklikleri temsil eder.
Örneğin; blokların boyutunu artırmak. Diğer Katman 1 ölçeklendirme yöntemlerine parçalama, mutabakat mekanizmasını değiştirmeyi sayabiliriz. Katman 1 ölçeklendirme ile ilgili en büyük sorun, uygulanmasının zor olması ve blok zincirinin sert bir çatallanmaya yol açmasıdır.
Katman 2 Nedir?
Katman 2 protokolleri, Katman 1’in ölçeklenebilirlik sorunlarını ele almak için Katman 1 blok zincirlerinin üzerine inşa edilmiştir.
Bu konuyu Ethereum üzerinden anlatmak istiyorum:
Ethereum en popüler ağlardan biri olmakla beraber işlem ücretlerinin de zaman zaman çok fazla yükseldiğini biliyoruz. Gas Fee dediğiniz bu tutarın düşürülmesi ve ağın hızlanması adına Katman 2 ölçeklendirme çözümlerini kullanılmaya başlandı. Katman 2 ölçeklendirme çözümleri, hesaplamayı ikincil zincire getirir ve ana zincirdeki yükü alır. Bu sayede işlemleri ana zincirden çok daha hızlı ve ucuz hale gelir.
Ethereum ağı için Arbitrum, StarkWare, Optimism ve diğerleri gibi çok sayıda Katman 2 ölçeklendirme çözümü bulunuyor.
Katman 0 Nedir?
Katman 0 protokolleri, Katman 1 projelerinin birlikte çalışabilirliğine çözüm sunar. Bu, Katman 1 ile ilgili önemli bir sorundur çünkü bir ekosisteme giren proje için diğer ekosisteme geçmesi zordur. Katman 0 bunu düzeltir.
Polkadot, Cosmos Katman 0 blok zincirinin en ünlü örnekleridir. Birbirleriyle iletişim kurabilen farklı Katman 1 blok zincirlerinden oluşan bir ekosistemi düşünün. Geliştiriciler, projelerinin tek bir blok zincirinde izole edileceğinden endişe duymadan projelerini inşa edebilir. Bir blok zincirinden gelen iş yükü diğer Katman 1’ler arasında kolayca yayılabileceğinden, ölçeklenebilirlik sorunu da kolayca çözülür.
Katman 3 Nedir?
Katman 3 dApp’ler, oyunlar, depolama vb. blok zinciri tabanlı uygulamaları etkinleştiren protokollerdir. Bu yüzden aynı zamanda uygulama katmanı da diyebiliriz.
Katman 1 blok zincirlerinin çoğu, Katman 3 projelerini doğrudan ağlarına kolayca oluşturmanıza izin verir, örneğin, Ethereum blok zinciri, bu katmanda akıllı sözleşmelere olanak tanır ancak bu Bitcoin ile mümkün değildir.
Kısacası:
Katman 1 : Temel blockchain ağı ancak ölçeklendirmeyle ilgili sorunları vardır (örn. Bitcoin).
Katman 2 : Katman 1 protokollerine yönelik ölçeklendirme çözümü. (örn. Bitcoin Lightning Network).
Katman 3 : Blockchain tabanlı dApp’leri, oyunları ve daha fazlasını etkinleştirir. Uygulama katmanı olarak da bilinir (örn. Uniswap).
Katman 0 : Katman 1 protokolleri (örn. Cosmos) arasında birlikte çalışabilirliği etkinleştirir.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
