Yatırım yapmaya veya trade atmaya başlayan herkesin temel hedefi bakiyesini büyüterek zengin veya varlıklı biri haline gelmek ve finansal özgürlüğüne ulaşarak istediği hayatı yaşayabilmektir. Birçok kişi bu hedefine olabildiğince hızlı bir şekilde kısa yoldan ulaşmaya çalışmaktadır. Bugünkü yazımda bu durumun açabildiği sorunları ve zamanla büyümenin neden daha iyi olduğunu, üstel büyümenin (exponential growth) gücünü ve size kazandırabileceği fırsatları tartışacağım.
Öncelikle yatırım yapmaya veya trade atmaya yeni başlayan herkesin ilk yapması gereken şeylerden birisinin yalnızca grafik çalışmak olmadığını, aynı zamanda finansal okuryazarlığını geliştirmesi gerektiğini defalarca kez söylemişimdir (tekrar söyleyerek bir hatırlatma daha yapmış olayım). Finansal okuryazarlığını geliştirmek için çabalayan herkesin karşılaştığı temel önermelerden birisi bakiyenin üstel büyümesi kavramıdır. Ben üstel büyüme kavramıyla Efloud’un “1.000 dolardan 1.000.000 dolara” başlıklı yazısıyla tanışmıştım ve tüm yatırım mentalitemi değiştiren bir sistem olduğunu söyleyebilirim. Finansal piyasalarda işlem almaya başladığım ilk zamanlarda paranın sürekli trade atarak ve vadeli işlem açarak kazanılacağını düşünürken spot alımların da zamana yayıldığında ve doğru hamlelerle desteklendiğinde oldukça büyük potansiyeli olduğunu fark ettim. Bu farkındalık Efloud’un yanı sıra Robert Kiyosaki, Peter Lynch, Morgan Housel, Alfred Mill, Charlie Munger, Warren Buffett, Mark Douglas gibi yatırımcı ve yazarlardan gelmektedir. İlgili kişilerin kitaplarını okursanız yatırımcı profilinizin değişeceğini söyleyebilirim.
Üstel büyüme nedir?
Yazımızın ana konusuna dönecek olursak üstel büyüme, bakiyenizin zaman içerisinde belirli bir oranda sürekli olarak artması anlamına gelir. Sıkça verilen 1.000 dolar örneği ile ilerleyelim. 1.000 dolarınız olduğunu ve her sene yüzde 100’lük bir kazanç yakaladığınızı farz edelim. Böyle bir durumda kasanız her sene 2x kadar büyüyecektir. 1.000 dolar ile başladığınız yatırım hayatınız birinci senenin sonunda 2.000 dolarla tamamlanacaktır. Yani yeni seneye başlarken yeni ana bakiyenizin 2.000 dolar olduğunu söyleyebiliriz. Her sene yüzde 100’lük bir kazanç sağladığınız senaryoda ikinci senenin sonunda 4.000, üçüncü senenin sonunda 8.0000, dördüncü senenin sonunda 16.000, beşinci senenin sonunda 32.000, altı senenin sonunda 64.000, yedinci senenin sonunda 128.000, sekizinci senenin sonunda 256.000, dokuzuncu senenin sonunda 512.000 ve 10’uncu senenin sonunda 1.024.000 dolara ulaşacaksınız. Peki bu gerçekten mümkün mü? Kasanızı her sene 2x katlayıp katlayamayacağınızı ne ben bilebilirim ne de sizler. Bana göre çaba, emek ve çalışma ile insan hayatında her şey mümkün ama benim vurgulamak istediğim şey 10 yıl sonra 1 milyon dolara ulaşacak olmanız değil, daha geniş ve farklı bir açıyla yaklaşıp vizyonunuzu genişletmeniz.
Zamanın bileşik getirisini öngörebilen akıllı yatırımcılar
Finansal özgürlüğe kavuşmanın ilk koşulu yatırım yapmaya başlamaktır ve bunu ne kadar erken yaparsanız yukarıda da gördüğünüz gibi katlanarak büyüme olasılığınız o kadar fazla olacaktır. Belki ilk sene çok güvenli yatırım araçlarını tercih ederek küçük bir büyüme sergileyeceksiniz fakat her sene aynı oranda kazançla dahi muazzam bakiyelere ulaşabileceksiniz. Aynı zamanda kurduğumuz senaryodaki temel önermemiz kasanızı her sene yüzde 100 büyütmekti ancak zaman içerisinde daha deneyimli hâle gelecek, finansal okuryazarlığınızı geliştirecek ve kazanç oranınızı da artıracaksınız. Belki ilk senenizi yüzde 20, yüzde 30 veya yüzde 50 kazançla kapatırken bir süre sonra kazanç oranlarınız yüzde 100’leri, hatta belki daha fazlasını bulacak. Bunu sağlamanızın yolu ise kendinizi finansal okuryazarlık anlamında gerçek bir yatırımcı olarak geliştirmek ve eyleme geçmekten geliyor. Sağdan soldan duyduklarınıza, arkadaşlarınızın veya fenomenlerin önerdiklerine dayanarak hiçbir şey yapmadan bekleyerek bu dediğim senaryoyu gerçekleştirmeniz çok mümkün değildir. Gerçekleştirseniz dahi uzun vadeli bir biçimde sürdürmeniz olası değildir çünkü 10 yılda kazanacağınız birçok deneyim aslında sizlerin yatırımcı profilini de şekillendirecek, finansal anlamda daha bilinçli adımlar atmanızı sağlayacaktır. Öte yandan başkasının sözüyle hareket ettiğinizde 1.000.000 dolarınızı tek günde çöp etmeniz dahi olasıdır. Sosyal medyada tüm parasını kaybeden insanlara dair birçok hikâye bulabilirsiniz. Akıllı bir yatırımcı uzun vadeli düşünebilen, zamanın bileşik getirisini öngörebilen ve hem bakiyesini hem de kendisini kademeli olarak üstel bir şekilde büyütebilen yatırımcıdır.
Yazının başında da belirttiğim gibi birçok kişi olabildiğince hızlı bir şekilde kısa yoldan büyük paralara ulaşmayı hedeflemekte. Birçok kişi gibi ben de finansal özgürlüğüme kavuşmayı istiyor ve bunun için çabalıyorum ancak bunun göründüğü kadar kolay olmadığını, sefasını çekmek istiyorsak cefasını da çekmemiz gerektiğini ve kademeli bir şekilde büyümenin daha doğru olduğunu anlamak zorundayız. Geçtiğimiz günlerde bir borsanın etkinliğinde birisiyle tanıştım ve 2017’den beri özellikle kripto alanında yatırımcı olduğunu söyledi. Kasasını şimdiye kadar totalde 50x civarında büyüttüğünü belirtti. Genellikle ilk boğasında kimsenin doğru düzgün para kazanamadığını ama diğer boğaya kadar inancını kaybetmezse ve hazırlanırsa iyi bir kazanca ulaşabileceğini söyledi.
Piyasaya küsüp gitmek ne kadar doğru?
Bu tanışma aslında benim de inancımı tazelememe ve bu yazıyı yazmak istememe yol açtı. Son günlerde birçok kişi çok fazla zarara uğradı, çok önceden alım yapan kişiler dahi maliyetlerine geldi. Birçok kişi boğanın ne zaman geleceğini sorgulamakta ancak bana göre uzun bir süredir zaten boğanın içerisindeyiz. Grafikleri inceleyecek olursanız 2023’ten beri birçok paritede ciddi yükselişler yaşanmış. Bu dediğimden boğanın bittiğini düşündüğüm mesajı çıkmasın, bana göre hâlâ daha yükselişler devam edecek (en azından ben yatırım planlarımı buna göre yapmaktayım). Ancak gerçekten varlıklı olmayı istiyorsanız planlarınızı yalnızca bu döneme göre yapmamalısınız. Hem zamanın hem de bakiyenin üstel büyümesine inanmalısınız. Verdiğim örnekteki kazanç muazzam bir oran olsa da aslında sekiz senelik bir dönem içerisinde oluşmuş. Dolayısıyla finansal anlamda kendinize yaptığınız yatırımlar fırsatları görebilmenizi ve kademeli bir şekilde büyümenizi sağlayarak sizi oldukça zengin edebilir. Tanıştığım kişi hiçbir şey yapmadan bekleseydi, piyasalara küsüp gitseydi ya da sağdan soldan duyduklarıyla hareket etseydi bu kadar yüksek bir büyümeyi yakalayabilir miydi?
Bireysel olarak arkadaşlarıma sıkça bu seferki döngüde çok fazla şey öğrendiğimi ve kendime çok fazla not aldığımı, bunların bir sonraki döngü için hazırlık olduğunu söyleyip duruyorum. Finansal piyasaları incelerseniz birçok döngü görebilirsiniz (Faiz-enflasyon döngüsü, kripto para piyasalarında x yılda bir gerçekleşen döngüler gibi). Yatırım yaptığınız piyasayı inceleyip bu tarz döngüsellikleri fark edebilirseniz ve gerçek bir yatırımcı olup piyasaları aktif bir şekilde takip edebilirseniz küçük bir bakiyeyle başlayıp kasanızı gittikçe büyütmeniz olasıdır. Şu anda 26 yaşındayım ve bundan 10 sene sonra hâlâ aynı koşullardan yakınmak yerine kendimi geliştirip inandığım şeyi yaparak hedeflerime ulaşmak için çabalıyorum. Sizlere de verebileceğim en iyi tavsiye benzer şekilde kendinizi geliştirmeniz ve zamanın gücüne inanmanız olacaktır. Hızlı ve kolay yoldan zengin olmak yerine kademeli olarak büyümek ve sürece inanmak başarmanızı sağlayacaktır.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
