Dağıtık defter teknolojisi (DLT), şifrelenip parçalara ayrılmış verilerin merkeziyetsiz biçimde saklandığı altyapıya denir. Dağıtılmış defter, birden çok site, kurum veya coğrafyadaki bir ağ üzerinden yayılmış ve senkronize edilen bir veritabanıdır.
Ağ katılımcıları yetkileri dahilinde verilere erişebilir, güncelleme yapabilir, veri doğrulama işlemlerine destek verebilirler. Verinin birden fazla noktada bulunması ve sitemin ağ katılımcıları arasında kurulan konsensüs ile işlemesi sayesinde otorite veya yöneticiye ihtiyaç duyulmaz.
Daha yaygın olarak blockchain teknolojisi olarak bilinen dağıtık defter teknolojisi, Bitcoin ile birlikte dünyaya tanıtılmıştır. İlk yaygın kullanımı 2008 yılında ortaya çıkan Bitcoin ile olmuştur. Bitcoin, küresel finans sisteminin çöktüğü 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından geliştirilen aracısız ve güvenli ödeme sistemidir. Bitcoin kripto parasının popüler hale gelmesi ile birlikte arkasındaki dağıtık defter teknolojisi olan blok zinciri ile ilgili farklı sektörlere yönelik çalışmalar yapılmaya
başlanmıştır. Yapılan çalışmalarda blok zinciri teknolojisinin hız ve ölçeklenebilirlik açısında yeterli olmadığının görülmesi nedeniyle dağıtık defter teknolojileri geliştirilmiştir.
Dağıtılmış defter teknolojisinin üçüncü kişilere güvene dayanan sektörler ve kurumlar üzerinde oldukça kapsamlı etkilere sahip olduğu düşünülmektedir.
Dağıtık Defter Teknolojisi (DLT) Nasıl Çalışır?
Merkeziyetsiz yapılarda herhangi bir otorite söz konusu olmadığı için verilerin fikir birliği içerisinde saklanması, erişilmesi, güncellenmesi ve doğrulanması gerekir. DLT ile tüm veriler, kriptografi kullanılarak güvenli şekilde depolanır ve onlara sadece anahtar ile kriptografik imza kullanarak ulaşılabilir.
Dağıtık Defter Teknolojileri
Dağıtık defter teknoloji çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Hedera Hashgraph: Hashgraph, Swirlds tarafından geliştirilmiş patent sahibi bir dağıtılmış defter teknolojisidir. Lisp ve Java programlama dili kullanılarak geliştirilmiştir. Hashgraph ağında gerçekleşen her işlem olay olarak adlandırılmaktadır. Her bir olay zaman damgası, kendinden önceki iki olayın karması, işlemler ve elektronik imza bilgilerini içermektedir.
- DAG (Directed Acyclic Graph): Herkesin kullanımına açık dağıtık defter teknolojisidir. Directed Acyclic Graph teknolojisinde verilerin ağa eklenebilmesi için bloklar ve madenciler bulunmadığından işlem ücreti yoktur. İşlemler bir doğrusal zincir olarak tutulmamaktadır. İşlemler doğrusal olmayan şekilde kaydedilmektedir. Kullanılan mutakabat protokolünde her işlem önceki iki işlemi doğrulamakta ve işlem bilgisini kaydetmektedir.
- Holochain: Herkesin kullanımına açık dağıtık defter teknolojisidir. Holochain, blok zincirinden farklı olarak, tek bir zincir yerine katılımcıların ayrı zincirler oluşturmasını esas almaktadır. Blok zinciri teknolojisinde ağdaki tüm katılımcılar için ortak tek bir zincir üzerinden işlem yapılırken Holochain’de katılımcılar genel ağın bir parçası olarak verileri kendi yerel zincirlerinde saklamaktadır. Katılımcılar ağdaki verilerin tümü yerine sadece kendi işlemlerini kaydeder.
- Tempo: Verileri ağdaki birçok node arasında dağıtmak için parçalama yöntemini kullanmaktadır. Herhangi bir işlem kaydedilirken mantıksal saat numarası da beraberinde kaydedilmektedir. Her düğüm tanık olduğu her işlem için kendi mantıksal sayacını bir artırmaktadır.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
