Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya bölümünden iki değerli akademisyen; İsmail H. Polat ve Tansel Kaya’yı YouTube’da röportaj yayınımızda ağırladık. Kendileri ile gerçekleştirdiğimiz keyifli sohbeti aşağıda bulabilirsiniz. İyi okumalar!
-Bu sektöre nasıl geldiniz, neler size ilham verdi ve neden bu sektörü seçtiniz?
Tansel Kaya: Ben bir bilgisayar mühendisiyim, Boğaziçi bilgisayar mühendisliği mezunuyum. Ardından ABD’ye master derecemi tamamlamak için gittim ve ilk 4G yi geliştiren bir start-up’ta çalıştım, sonrasında Türkiye’ye döndüm. Burada yine Intel, Qualcomm gibi kurumsal firmalarda çalıştım, 10 yıldır da aktif biçimde yazılım geliştiren bir takımım var. Kripto paraları (öncelikle Bitcoin’i) arkadaşlarımdan duydum. Bitcoin öncelikle kriptografi açısından ilgimi çekti. Sonrasında yavaş yavaş sadece bu alanda çalışır hale geldik. Bir gün bile uzak kalsak, eskimiş oluyoruz. Çok genç bir alan, Türkiye için de önemli fırsatlar vadediyor.
İsmail H. Polat : ODTÜ Elektrik Elektronik mühendisliğini bitirdikten sonra; Erikson, Nortel, Turkcell gibi kurumlarda çalıştım. Sonrasında profesyonel hayattan sıkılmışlığın etkisi ile de üniversitede ders vermeye başladım. Yayıncılıkla başlayan bu dönüşüm, dijital dönüşüm ve finanstaki kanlı dönüşüm ile birlikte tamamlandı. Kadir Has Üniversitesi’nde Yeni Medya olarak başlayan derslerimiz, en son kripto para ve blockchain mimarisi altında paranın finansal dönüşümü ile devam ediyor. 2018’den beri de Tansel Hoca ile birlikte bu dersleri veriyoruz.
-Kripto para dersleri nasıl çıktı ve öğrenciler Uniswap tarafından verilen airdrop’ları nasıl kazandı? Böyle çalışmalar devam edecek mi?
İsmail H. POLAT: Öncelikle 12 yıl önce bu bölümü YÖK’e kabul ettirmeye çalışıyorduk. İlk zamanlarda dersleri vermeye başladığımızda; yoklamayı like ile, foursquare check in’leri ile alıyorduk. Eğitimi de dönüştürmek gerekiyor. Biz uzun yıllar bu deneyim alanını yaratırken, sanayi çağının üniversite anlayışına da çok uymadığımızı gördük. Üniversite bizi desteklese de günün sonunda takıldığımız noktalar oluyor. Son pandemi döneminde online eğitime geçilmesi ise bizim alana yaradı diyebiliriz.
Kripto para derslerinin açılması devletin politikalarına da paralel. Hazine, Ticaret Bakanlığı, Merkez Bankası gibi kurumlar da bu anlamda çalışmalar yapıyor. Önümüzdeki dönemde bu desteklerin ve öğrencilerin taleplerinin de artacağına inanıyorum. Şu anda da öğrencilerden üniversite dışından dahi çok talep var.
Tansel Kaya: Bizim siyasal bilgilerden, ekonomiden, hukuktan gelen öğrencilerimiz var. Her birinin algılayabileceği, tecrübe edebileceği bir şey yapmaya çalıştık. Kendi ERC-20 token’ımızı ürettikten sonra toplumsal faydasını göstermek ve borsalarda listelemek istedik. Böylece token’ımızı Uniswap’ta listeledik ve öğrenciler de havuzların nasıl oluşturulduğunu, nasıl token değiş tokuşu yapılabileceğini gördü. Ardından kısmen Sushi gibi token’lar ile rekabetten kaynaklı olarak ödül token’ları dağıtıldı.
Biz diyoruz ki bu alanda üretken olabilirseniz bir ödülü var. Öğrenciler de öncü olan bir şeyi tecrübe etmenin katkısını gördüler.
Bu sayede Almanya’da dil kursunun ücretini ödeyen, kendine bisiklet alan oldu.
İsmail H. Polat: Öğrenciler ve üniversite için ders daha anlamlı hale geldi. İnsanlar ekosistemin farkına varmaya başladı. Buna sadece bir piyango olarak değil, verilen emeklerin karşılığı ve farkındalık olarak bakmak gerekir.
-Sizce Türkiye’de blockchain ve kripto para sektörü nereye evrilecek?
Tansel Kaya: Blockchain alanında üretken olmak en çok gençken yapılabilecek bir şey. Türkiye’de gençleri bu alanda ikna etmek güç. Etrafımızda ise insan gücü açığı var. Bu insanları üretken kılıp, ekosistemin bir parçası olarak iş fırsatlarını Türkiye’ye getirmeye çalışıyoruz. Örneğin Avalanche projesine yönlendirdiğimiz arkadaşlarımız da 5-10 bin dolar civarında ödül aldı. Ayrıca Avalanche bazında burs imkanı da mevcut. Önemli olan üretken olmak ve tüm dünyada karşılık bulabilecek işler yapmak, ayrıca topluluğa entegre olabilmek.
Birçok genç çok kısa zamanda para kazanmaya çalışıyor, ancak dünya çapında ilerlemek veya uzun vadeli para kazanmak güç. Ancak sabreder ve kendilerini geliştirirlerse çok iyi yerlere gelebilirler.
Bilişim döviz girdisi açısından çok önemli bir kaynak olabilir. 20-30’lu yaşlarda çok üretken olunuyor. Çok emek sarf etmek gerekse de yapmaya değer.
İsmail H. Polat: “Bitcoin, Ethereum’dan sonra şimdi de merkeziyetsiz finans bize birçok şey öğretti. Çok merkezi yönetilen finans sistemlerini, yavaş yavaş merkeziyetsiz hale getiren bir ekosistem oluşuyor. Bu ekosistem giderek daha rekabetçi bir biçimde diğer sektörlere de yaklaşıyor.
Bitcoin ile başlayan ateş,sadece finans değil bütün sektörleri içine almaya başlıyor. Gençler bu alanda kariyer sahibi olabilirler, sektörün bu anlamda çok bereketli olduğunu düşünüyorum.
Şu anda Çin’de blockchain geliştiricisine verilen maaş 7-10 bin dolar arası. Alanda hiçbir tehdit görmüyorum, aksine mutlak bir fırsat görüyorum.
-DeFi sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Tansel Kaya: DeFi’daki en büyük sıkıntı Ethereum’un ölçeklenememesi. Bir saatlik işlem ücretinin 800 bin dolar civarında olduğu zamanları gördük. İnsanlar Ethereum’u değer deposu olarak göndermekte zorlanıyorlar, borsalar ücretlerini ödeyemez hale geliyor. Diğer küçük yatırımcılar için ise astarı yüzünden pahalıya geliyor diyebiliriz.
Ethereum 2.0 bu sıkışma problemini çözebilir ama hemen değil. Daha önce 0. Fazını hayata geçirmeye çalışıyorlar, önümüzdeki birkaç yıl var. Alternatif çözümlere yönelmeye çalışıyoruz.
-Avalanche hakkında ne düşünüyorsunuz, şu an proje ne durumda? Fiyatlandırma açısından nerelere gelebilir?
İsmail H. Polat: Avalanche uzun yıllardan beri beklenen bir projeydi. Arkasında Prof. Emin Gün Sirer liderliğinde önemli bir ekip var. Emin Hocanın Satoshi makalesinden önce bile konu ile ilgili makaleleri var. Avalanche protokolü ölçeklenme ve hız sorununa güvenilir bir çözüm getiriyor. Projenin ayrıca ABD’deki geleneksel finans tarafından da desteklendiği söylenebilir. Avalanche’ın ölçeklenebilir merkeziyetsiz yönetişim anlamında katacağı şeyler AVA token’ın katkısından fazla olacak ve önümüzdeki dönemde hayatımızda önemli bir yeri olacağını düşünüyorum.
Tansel Kaya: Avalanche Ethereum’un yerine geçmek istemiyor, o anlamda bir ‘Ethereum Killer’ değil. Daha çok yeni Ethereum’da bir çeşit füzyon elde edelim mantığı var. Avalanche’ın fiyatı büyük bir heyecan yarattı, ana ağı açılır açılmaz fiyatının fırlamasını bekleyen büyük yatırımcılar da var. Dolayısıyla birden artmasını bekleyemeyiz ancak üzerinde trafik oluşmaya başladıkça fiyata da olumlu anlamda yansıyacaktır.
Ethereum’da işlem ücretleri madencilere giderken, Avalanche da yakılıp token sahiplerine dönüyor ve fiyatı artıyor. Avalanche çok hızlı ve çok daha fazla projeyi barındırabilecek bir yapıya sahip.
İsmail H. Polat: Fiyatlandırmaya ayrıca genel konjonktürden bakmak gerekir. Şimdilik sadece Avalanche’ın potansiyelinden bahsedebiliriz.
Değerli Hocalarımız İsmail H. Polat ve Tansel Kaya’ya bir kez daha bu keyifli ve son derece bilgilendirici röportaj için teşekkürlerimizi sunuyoruz. YouTube yayınını aşağıdaki bağlantıdan izleyebilirsiniz. Keyifli seyirler!
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.