Çin bir devlet dijital (kripto) parası çıkarmak için altı yıldır çalışıyordu. Haziran ayında Facebook‘un kendi kripto parası Libra’yı duyurması ile Pekin adeta paniğe kapıldı. Çin Merkez Bankası yetkilileri Ağustos ayında kızıl devin dijital parasını çıkarmaya hazır olduklarını açıkladı.
Kasım ayında ayrıntılar biraz daha netleşti. Çin’in dijital para biriminin adı DCEP yani “digital currency electronic payment” ya da Türkçesi ile “elektronik ödemeler için dijital para birimi” ifadesinin kısaltması olarak belirlenmişti.
Bu hafta Çin basınında çıkan haberlere göre ise hükümet DCEP’i öncelikle Shenzen ve Suzhou şehirlerinde deneyecek. Testler yılbaşından önce küçük miktarlarla başlayacak. Yeni yılda ise hacimler artırılacak.
Denemeleri dört büyük banka ve üç önde gelen telekom operatörü öncelikle ulaştırma, eğitim ve sağlık sektörlerinde gerçekleştirecek. DCEP, halen ülkedeki ödemelerin %80’ini ‘QR kod’ uygulamalarıyla gerçekleştiren Alipay ve WeChat Pay ile de uyumlu olacak.
Yetkililerin iddiasına göre bir noktaya kadar kişilere gizlilik de sağlayacak olan DCEP, internet bağlantısı olmayan durumlarda da çalışacak.
Bir başka önemli iddia ise merkezi bir kripto para olan DCEP’in şimdiden saniyede 220 bin işlem (TPS) hızına ulaşmış olması.
Öyle görünüyor ki Çin, ABD’nin stabil bir kripto para olarak dizayn edilen Libra ile doları henüz girmediği yerlere de sokması ihtimaline karşı elini çabuk tutmak istedi. Dünya genelinde 100 milyonlarca insanın henüz banka hesabı yok ancak cep telefonu ve Facebook hesabı var. Çin kendi para birimi ‘yuan’ı zamanla bir küresel rezerv para birimi haline getirmek istiyor. Doğal olarak doların henüz ulaşamadığı yüz milyonları Amerika’ya kaptırmak istemiyor.
Pekin yönetimi zaten Facebook vb Amerikan kökenli sosyal medya şirketlerinin ülkeye girmesine de izin vermemişti. Çin’de bugün ünlü sosyal medya devlerinin Çinli versiyonları kullanılıyor.
DCEP hem Bitcoin, Ethereum ve Ripple vb kripto paralardan hem de Master Card, Visa gibi uluslararası ödemeler devlerinden çok daha yüksek işlem hızlarına sahip olacak. Bu da bize DCEP ‘blokzinciri’nin (Blockchain) sadece parasal işlemler gerçekleştirmek İçin inşa edilmediğini gösteriyor. Belki de tüm devlet mekanizmasını blockchaine taşımak gibi çok daha geniş hedefler söz konusu.
Büyük bir ihtimal ile DCEP alt yapısı ‘Bir Kuşak Bir Yol Projesi’ ile birlikte bir çok ülkeyi ve henüz banka hesabı olmayan 100 milyonlarca insanı Çin’in merkezi olarak kontrol edeceği bir blokzincire bağlamayı amaçlıyor.
Üstelik Çin’in dijital parasının Libra vb olası rakiplerine karşı da çok çekici bir üstünlüğü var: DCEP doğuştan altın destekli. Nasıl mı?
Klasik medya doğru dürüst görmedi ama 2018 Mart ayında çok önemli bir gelişme meydana geldi. Çin bu tarihte yeni bir petrol kontratını piyasaya sürdü. Normalde içinde bulunduğumuz petro-dolar para sisteminde petrol satın aldığınızda ödemeyi dolarla yaparsınız. Bunun dışına çıkmaya çalışan Irak ya da Libya gibi görece küçük ülkelere acı dersler verilmiştir. Bugün dünyanın en büyük petrol alıcısı konumuna gelen Çin ise yeni kontrat ile bundan sonra petrol satın aldığında ödemeyi kendi para birimi yuan ile yapacağını duyurdu. Ancak petrol satıcıları elde ettikleri bu yuanları Şangay Altın Borsası’nda altına da çevirebilecekti!
Böylece Çin kendi para birimini tekrar altına bağlamış oldu. DCEP de Çin para birimi yuana endeksli bir sabit kripto para olacak. Yani DCEP zaten doğuştan altın desteği ile piyasaya girecek!
Elbette Çin bu durumda hem 1971’de dolar ile altının bağını koparan ABD’ye hem de onu takip eden tüm diğer dünya ülkelerine karşı bir üstünlük elde etme amacını güdüyor.
2008 Krizi’nden sonra ABD merkez bankası FED, ülkenin 200 yıllık tarihinde basılmış Merkez Bankası parasının dört katını birkaç yıl içersinde bastı. Bu miktar Çin’in on yıllar boyunca Amerika ile yaptığı ticarette kazandığı dolar rezervlerine neredeyse eşitti! Amerika’yı takip eden Avrupa Merkez Bankası oransal olarak FED’in iki katı, Japonya beş katı İsviçre ise altı katı para bastı!
Sabit bir para olduğu için altın desteği de olsa DCEP’in fiyatında büyük sıçramalar olmayacaktır. Ancak merkez bankalarının hala deli gibi para bastığı ve bir çok ülkenin hala blokzincir ve kripto para kavramlarını anlamadığı bir ortamda arkasında Çin’in üretim gücü, altın desteği ve rekor yüksek işlem hızları ile DCEP çok etkili bir küresel dijital para birimi olmaya aday.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
