Bitcoin Madenciliği Nedir?

Bu yazımızda sizlere yeni başlayanlar için “Bitcoin madenciliği nedir? Bitcoin madenciliği nasıl yapılır?” gibi soruların cevaplarını sunacağız. Yeni başlayanlar için Bitcoin madenciliği rehberimizde okuyucularımıza kripto para madenciliğine ilişkin en çok merak edilen soruların cevaplarını vermeye çalışacağız.

Bitcoin son yıllarda oldukça büyük bir popülariteye ulaştı. Hal böyle olunca “Bitcoin nasıl üretiliyor?” sorusu da akıllarda soru işareti yaratmaya başladı. Bu yazımızda Bitcoin madenciliğine (Bitcoin üretimi) yönelik bilmeniz gerekenleri anlatacağız. Bitcoin madenciliğinin çalışma mantığı, Bitcoin nasıl üretilir ve Bitcoin üretebileceğiniz programlara yer vereceğiz.

Günümüz finansal sisteminde, kağıt paralar hükümetler tarafından merkez bankaları aracılığıyla ihtiyaç dahilinde basılırken, Bitcoin’de üretim süreci bu şekilde gerçekleşmiyor. Bitcoin, işlem gücü üreten bilgisayarlar ve donanımlar tarafından “madencilik” adı verilen bir konsept altında üretiliyor.

Çin’deki bir Bitcoin madencilik çiftliğine ait görüntülere buradaki bağlantıya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Bitcoin Madenciliği

Bitcoin, Satoshi Nakamoto tarafından eşler arası elektronik nakit sistemi olarak tanımlanıyor. Bitcoin’le gerçekleştirilen ödeme ve transferlerin tümü Bitcoin Blockchain’inde kayıt altında alınmasaydı, kimin ne kadar Bitcoin gönderdiği veya aldığı hiçbir şekilde takip edilemeyecekti. Bitcoin ağında gerçekleşmiş tüm bu işlemler dağıtık defter teknolojisi (DLT) mimarisiyle liste halinde dağıtık (merkezsiz) bir şekilde saklanır. Her listede ancak belli miktarda işlem kayıt altına alınır ve bu listelere “blok” adı verilir. Bitcoin madencileri ağdaki işlemleri onaylayarak bu işlemleri bloklarda kayıt altına alır.

“Hash” kelimesi ne anlama geliyor?

Bitcoin madencileri tarafından onaylanan ve bloklar halinde oluşturulan kayıtların tümünün oluşturduğu listeye “Blockchain” (blok zinciri) adı verilir. Blok zinciri aracılığıyla tüm Bitcoin transferleri ve işlem miktarı takip edilebilir.  Ancak cüzdan adresleri eğer herhangi bir şekilde açığa çıkmamışsa anonimliğini korumaya devam eder.

10 dakikalık periyodik zaman diliminde onaylanan işlemler yeni bir blok oluşturur. Bu bloklar Bitcoin’le gerçekleştirilen ilk işlemden bu yana ardı ardına eklenerek sonsuza kadar devam ederek çok uzun bir liste oluşturuyor. Dağıtık defter teknolojisi mimarisiyle Bitcoin ağında gerçekleştirilen işlemlerin tutulduğu bloklardaki kayıtlar herkes tarafından görüntülenebilir.

Öte yandan blok zinciri adı verilen bu devasa muhasebe defterinin güvenliği söz konusu olduğunda devreye ağdaki tüm işlemlerin kaydını tutan Bitcoin madencileri giriyor.

İşlemlerin kayıt altına alındığı yeni bir blok yaratıldığında, madenciler bu bloktaki bilgileri işlemden geçirirler. Bu bilgiler üzerinde uygulanan matematiksel formüller ile blok içerisindeki işlemlerin yer aldığı uzun listenin rakamlar ile oluşturulan bir özeti çıkarılır. Buna “hash” adı verilir. Hash adı verilen bu özetler, yeni eklenen blok ile birlikte blok zincirinin sonuna eklenir. Özetle hash, yapılan işlemlerin yer aldığı uzun listedeki bilgilerin boyutunun veri kaybı yaşanmadan küçültülmesini sağlar.

Hash’e İlişkin Bilmeniz Gerekenler

Hash adı verilen bu özetlerin sunduğu ilginç bir özellik ise: Bitcoin blokları gibi bir veri havuzunun özetini çıkarmak basit olduğu halde, bu özet içerisinden asıl verilere göz atmak pratik olarak neredeyse imkansızdır. Bitcoin bloklarındaki verilerden hash elde etmek basit bir işlem olsa dahi, üretilen her “hash” benzersizdir. Eğer bu Bitcoin bloğu içerisinden herhangi bir karakteri bile değiştirirseniz, tüm özet değişecektir.

Madenciler “hash” yaratmak için sadece blokta yer alan işlemlerden faydalanmazlar. Madencilerin bloktaki işlemler haricinde kullandığı diğer bir veri ise, blokların sonuna eklenen “hash”lerdir.

Çünkü her bloğun özeti (hash), bir önceki bloğun özeti kullanılarak üretilir. Bu sayede her blok, bir önceki bloktan bilgiler içerir ve bu sayede yeni eklenen bloğun bir önceki blok ile ilişkili olduğu anlaşılır. Eğer kötü niyetli birisi, bu bloklardaki işlemleri değiştirmek isterse, sistem sayesinde herkes bundan haberdar olur.

Eğer birisi, blok zincirinde yer alan bir bloğu değiştirerek sahte bir işlem gerçekleştirmeyi başarırsa; bu durum o bloğun özetinin de değişmesine neden olur. Her blok bir önceki bloktan bilgi içerdiği için de bu değişiklik bütün zinciri etkiler. Blok zincirine göz atan biri, bu değişikliği farkettiği anda, sahte blok belirlenir.

Kripto Para Madenciliğinde Rekabet

Şu ana kadar madencilerin blokları nasıl oluşturduğunu öğrendik. Madenciler, bu blokları oluşturmak için, bu iş için geliştirilmiş bilgisayarları kullanarak birbirleri ile rekabet etmektedirler. Ne zaman ki bir madenci, bloğun özetini çıkarma işlemini bitirirse, 6.25 BTC’lik blok ödülü ile ödüllendirilir. Blok zinciri güncellenir ve tüm ağdaki katılımcılar bundan haberdar olur.

Blok ödülü aracılığıyla madenciler, ağdaki işlemlerin kayıtlarını tutmaları ve işlemleri onaylamaları için teşvik edilir.

Bitcoin Madenciliğinde Zorluk Ayarlaması

Daha önce bloktaki işlemlerin özetini çıkarmanın basit bir işlem olduğunu belirtmiştik. Bu iş için geliştirilmiş madencilik donanımları bu konuda gerçekten iyi iş çıkarıyorlar. Fakat diğer yandan Bitcoin madenciliğinin zorluğu birkaç kritere bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor. Örneğin ağdaki hash oranının arttığı durumlarda bloklar 10 dakikadan daha kısa bir sürede bulunmaya başlarsa Bitcoin ağının zorluk seviyesi artar.

Aksi durumda yeni blokların bulunma süresi 10 dakikanın üzerine yükselirse Bitcoin ağının zorluk seviyesi azalır, bu sayede yeni blokların çıkarılması kolaylaşır. Bitcoin protokolünde, zorluk seviyesi ayarlaması “proof of work” adı verilen emek ispatı algoritması aracılığıyla gerçekleştiriliyor.

Öte yandan madenciler, uygun formattaki özeti üretmek için sürekli yeni özetler üretirler ve bu esnada “nonce” adı verilen bir sayı değerini kullanırlar. Her uygun olmayan özet için nonce değeri de değişir.

Bitcoin Madenciliği Detayları

Kripto para madenciliği oldukça zahmetli ve maliyetli olsa da aynı zamanda blok ödülü nedeniyle oldukça cezbedici bir faaliyet. Bu nedenle bu sürece katkıda bulunan madencilerin sayısı her geçen gün artıyor. Ancak zaman içerisinde Bitcoin ağının zorluk seviyesinin artmasıyla artık günlük hayatta kullandığımız bilgisayarlarla Bitcoin madenciliği yapmamız mümkün değil.

Bitcoin Madenciliği Nasıl Yapılır?

Günümüzde Bitcoin madenciliği çeşitli yollarla yapılabilir. Bu madencilik yöntemlerini genel olarak 4 ana başlık altında toparlayabiliriz.

• CPU ile Bitcoin madenciliği
• GPU ile Bitcoin madenciliği
• Donanım (ASIC) ile Bitcoin madenciliği
• Bulut (Cloud) ile Bitcoin madenciliği

CPU İle Bitcoin Madenciliği

Bitcoin’in ilk yıllarında günlük hayatımızda kullandığımız bilgisayarlarla madencilik yapmak oldukça kârlıydı. Ancak kişisel bilgisayarlarla Bitcoin madenciliği yapmak zaman içerisinde kârlılığını yitirdi. Bu şekilde madencilik yaparak dişe dokunur bir kazanç elde etmek nerdeyse imkansız bu nedenle işlemci gücü ile kripto para madenciliği yapma devri kapandı diyebiliriz. Buna rağmen CPU ile Bitcoin madenciliğine ilgi oldukça yoğun. Öyle ki günümüzde de “Evde Bitcoin üretmek, Bitcoin kasma programı, Bitcoin üretme programı” sorgularının Google’da çok yüksek aranma hacmine sahip olduğunu görüyoruz.

Bitcoin üretme programları

Günlük hayatta kullandığımız basit bilgisayarlara Bitcoin üretmek artık mümkün değil. Ancak yine de demek isteyenler için Bitcoin madenciliği yapabileceğiniz programlara bu yazımızda yer vereceğiz. Bitcoin üretimi yapmak için Nicehash, Computta, Minergate gibi Bitcoin yaratma programlarını deneyebilirsiniz.

GPU İle Bitcoin Madenciliği 

İşlemci gücünün (CPU) zaman içerisinde Bitcoin madenciliği için yetersiz kalmasıyla GPU olarak da bilinen grafik kartlarına rağbet bir hayli arttı. GPU madenciliği şu anda en çok kullanılan ve en çok tercih edilen kripto para madencilik yöntemlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Donanım (ASIC) İle Bitcoin Madenciliği

CPU ve GPU’nun zaman içerisinde Bitcoin madenciliği için yetersiz kalmaya başlamasıyla birlikte Bitcoin madenciliği için özel üretilen ASIC cihazlar ortaya çıktı. Bu Bitcoin madencilik donanımları CPU ve GPU madenciliğine kıyasla daha yüksek hash oranına sahip ve daha verimli bir şekilde Bitcoin madenciliği yapılmasına olanak sağlıyor.

Bulut (Cloud) İle Bitcoin Madenciliği

Yukarıda bahsettiğimiz yöntemlerle Bitcoin madenciliği yapmanın maliyeti oldukça fazla. Hem bu ekipmanların hem de harcadıkları elektrik miktarının çok yüksek olması nedeniyle insanlar bir diğer seçenek olarak bulut (cloud) madenciliği yöneliyorlar.

Günümüzde bulut madencilik hizmeti sağlayan çok fazla platform var. Bu platformlara para yatırılarak madencilik donanımı (hash gücü) kiralayabilir ve kripto para madenciliği yapmaya başlayabilirsiniz.

Bulut madencilik yaparken madencilik ekipmanlarıyla ve elektrik faturalarıyla uğraşmak zorunda değilsiniz. Yapmanız gereken tek şey internet üzerinden veri merkezleri aracılığıyla bütçenize uygun planı seçerek bu sayede Bitcoin üretimine başlayabilirsiniz.

Bitcoin Madencilik Donanımı Üreticileri

Yeni trendlerle birlikte yeni iş kolları da ortaya çıkıyor. Kripto para madenciliği de bu trendlerden biri. Kripto paraların benimsenme oranının artmasıyla kripto para madenciliği alanında faaliyet gösteren birçok şirket ortaya çıktı. Bu şirketler hem ürettikleri üst düzey madencilik ekipmanlarıyla hem de devasa boyutlardaki madencilik çiftlikleriyle göze çarpıyor. Yazımızın bu kısmında dünyanın önde gelen kripto para madencilik ekipmanı üreticilerine yer vereceğiz.

1. Bitmain: Kripto para sektöründeki en önemli şirketlerden biri olan Bitmain, madencilik donanımı denilince akla gelen ilk şirketlerden biri. Bitmain, 2013 yılında Çin’in Pekin kentinde Jihan Wu, Micree Zhan önderliğinde kuruldu. Bitcoin madenciliği için ASIC (uygulamaya özel entegre çip) teknolojisine dayanıyor. Bitmain, Blok zinciri ve yapay zeka uygulamaları için özel olarak çipler, sunucular, basit yönlendirici, gelişmiş madencilik araçları ve altyapılar dahil olmak üzere birden fazla ürün sunuyor.
2. Canaan: Bir diğer önemli kripto para madencilik donanımı üreticisi Canaan, 2013 yılında Çin’in Beijing kentinde N.G. Zhang tarafından kuruldu. Canaan, genel olarak Blockchain sunucuları üretiyor ve ASIC mikroişlemci çözümleri geliştiriyor. Başlangıçta Canaan, esas olarak SHA-256 algoritmasına dayalı FPGA ürünleri geliştiriyordu. Canaan daha sonra ise Avalon Blockchain ASIC’i piyasaya sürdü. Ocak 2019’da, Canaan’ın Amerika Birleşik Devletleri’nde halka arz edileceğine dair haberler medyaya yansıdı. Canaan, Kasım 2019’da gerçekleşen halka arzında yaklaşık 90 milyon dolar topladı.
3. Marathon Patent Group: Kripto paralar için donanım madenciliği ekipmanları üreten Marathon aynı zamanda Kanada’nın Quebec kentinde bir kripto para madencilik tesisi işletiyor. Marathon Patent Group 2013 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Las Vegas kentinde kuruldu.
4. Bitfury: BitFury, bir Blockchain altyapı sağlayıcısı. Bitcoin madenciliği için ASIC’ler, PCB’ler, panolar, sunucular ve veri merkezleri geliştiriyor ve bu donanımların satışını gerçekleştiriyor. Bitfury’nin İzlanda ve Gürcistan’nda üst düzey veri merkezleri bulunuyor. San Francisco, Washington DC, Amsterdam ve Hong Kong’da ofisleri bulunan Bitfury, 2015 yılının Ocak ayında soğutma teknolojisi çözümleri üreten Allied Control’ü satın almıştı. Bitfury, Valery Vavilov tarafından 2011 yılında kuruldu.
   

En Büyük Bitcoin Madencilik Havuzları

Madencilik havuzları, kripto para madencilerini bir ağ üzerinde buluşturur. Bu sayede madenciler güçlerini tek bir çatı altında birleştirir ve blok bulma şanslarını arttırırlar. Madenciler, bloğun bulunup bulunmadığına bakılmaksızın havuza sağladıkları katkı oranında ödüllendirilirler. Madencilik havuzları sayesinde, madencilerin elde ettiği gelirler de daha öngörülebilir bir hal alır.

Öte yandan bir madencilik havuzu kontrolsüz bir şekilde büyür ve ağın hash oranının %51’lik kısmına sahip olursa o ağa saldırı gerçekleştirebilir. %51 saldırısı adı verilen bu tehlike başta Bitcoin olmak üzere birçok kripto para birimi için söz konusu. Geçmişte de birçok kripto para biriminin %51 saldırısına maruz kaldığına şahit olmuştuk.

2021 yılı itibariyle en yüksek işlem gücüne sahip madencilik havuzları şu şekilde:

1. F2Pool
2. Poolin
3. AntPool
4. Huobi.pool
5. ViaBTC
6. 1THash&58COIN
7. SlushPool

Bitcoin Madenciliği Yapmak İsteyenlerin Mutlaka Bilmesi Gerekenler

• Günlük hayatta kullandığımız bilgisayarlarla evde Bitcoin üretmek artık imkansız denecek kadar zor. Çünkü Bitcoin madenciliğinde CPU devri çoktan bitti.
• Bitcoin madencileri, blok zincirine eklenen doğrulanmış işlemlerin “bloklarını” tamamladıkları için ödül olarak Bitcoin alırlar.
• Madenciler, Bitcoin ödülüne sahip olmak için birbirleriyle kıyasıya rekabet ederler.
• Madencilik ödülleri,  karmaşık bir bulmacaya ilk çözüm bulan madenciye ödenir ve bir katılımcının çözümü keşfetme olasılığı, ağdaki toplam madencilik gücünün oranıyla ilgilidir.
• Bir madencilik teçhizatı kurmak için bir GPU’ya (grafik işleme birimi) veya uygulamaya özel bir entegre devreye (ASIC) ihtiyaç vardır.
• Ancak, zaman ve ekipmana yatırım yapmadan önce, madenciliğin gerçekten size uygun olup olmadığını görmek için detaylı bir araştırma yapmanız şart.

Genel olarak toparlamak gerekirse madenciler Bitcoin ağına sağladıkları katkının karşılığında blok ödülü kazanırlar. 2020 yılının Mayıs ayında gerçekleşen blok ödülü yarılanmasıyla madencilerin kazandığı blok ödülü 12,5 BTC’den 6.25 BTC’ye geriledi. Bununla birlikte, Bitcoin sahibi olmak için madenci olmanıza gerek yok. İtibari para birimlerini kullanarak kripto para satın alabilirsiniz.

Madencilerin aldığı Bitcoin ödülünü, insanları madenciliğin birincil amacına yardımcı olmaya motive eden bir teşvik olarak değerlendirebiliriz: Bitcoin işlemlerini doğrulamak ve takibini sağlamak ve onaylamak. Bu sorumluluk dünyanın dört bir yanındaki gönüllü madenciler tarafından gerçekleştiriliyor. Öte yandan Bitcoin “merkezsiz” bir kripto para birimi olması nedeniyle, hiçbir hükümet, merkez bankası veya kurum tarafından denetlenmez. Bitcoin’de süreç madenciler aracılığıyla ağdaki işlemlerinin kaydının tutulmasıyla ilerliyor.