Son zamanlarda ülkelerin yetkili makamlarının geçtiğimiz ay duyurulan Facebook’un dijital parası Libra’ya büyük ilgi gösterdiği görülüyor. Yetkili makamlar kadar sıradan insanlar da Libra’yı büyük bir merakla takip ediyorlar. Özellikle insanlar ilk kripto para olma statüsüne sahip olan Bitcoin ile dijital para Libra arasındaki farkların ne olduğunu sık sık soruyorlar.
Bu rehberimizde Bitcoin ile Libra’yı karşılaştıracak, aralarındaki farkları ortaya koyacağız. İlk olarak söyleyebileceğimiz şey , Bitcoin ve Libra’nın çok farklı amaçlara hizmet eden, farklı teknolojiler kullanan, birbirinden farklı projeler olduğudur.
Farklı Hedefler ve Öncelikler
Amaçlarını ve önceliklerini anlamak için aslında her projenin white paper’ının ilk cümlesini okumak yeterli.
Bitcoin (Kripto Para): Tamamen eşler arası çalışan bir elektronik para sistemi herhangi bir finansal kurumdan geçmeden bir taraftan diğerine çevrimiçi ödeme gönderilmesini mümkün kılar.
Bu cümledeki anahtar kelimelere ve kelime bütünlerine dikkat etmek gerekiyor. Anahtar kelimeler ve kelime bütünleri: güvenilir aracısız para, eşler arası, doğrudan ve finansal kurumsuz.
Bitcoin tasarımı gereği kullanım kolaylığı, istikrar veya ölçeklenebilirlik üzerinden güvenilir aracılar olmadan bir ödeme ağı oluşturmaya öncelik vermektedir. Bitcoin’in white paper’ında ele alınan konu, insanların verimli ve hızlı çevrimiçi ödeme teknolojisine erişimi olması gerektiğini, ancak bu ödemelerin herhangi bir aracı kuruma veya devlete güvenmeden, kişiden kişiye çalışması, ödemelerin yapılabilmesi.
Bitcoin, şirketlerdeki ve ulus devletlerdeki güvensizliğe karşı gelen teknolojik bir tepkidir ve bir ülkenin yönetimi zorba olsa bile, ülkenin yaptığı işler ve şirketleri güvenilmez ya da tekelci olsa bile böyle bir ülkenin vatandaşları için çalışmak üzere tasarlanmıştır.
Libra (Dijital Para): Libra Blockchain’inin amacı, milyarlarca insanın günlük mali ihtiyaçlarını karşılayabilecek yeni bir global para birimi de dahil olmak üzere finansal hizmetler için sağlam bir temel olarak hizmet etmektir.
Bu cümlenin yalnızca ölçeklendirme ve erişimle ilgili olduğunu unutmayın. Libra milyarlarca kişinin ihtiyacını karşılamalı; sadece nakit benzeri ödemeler değil, çeşitli finansal hizmetler için sağlam bir temel olmalıdır; ve global olmalıdır. Libra’nın hedefleri, güvenilir aracılara güvenmekten kaçınmak yerine ölçek ve kapsayıcılıktır.
Her iki proje de mevcut global finansal sistemde sorun olduğu kabul ediyor. Ancak;
- Bitcoin’in ele almak istediği sorun, bu sistemdeki aracı kurumların ve devletlerin gücü ve bu gücün yol açtığı tehlike.
- Libra’nın ele almak istediği sorun ise bu sistemdeki aracıların yetersizliği.
Kullanılan Farklı Teknolojiler
Bitcoin ve Libra, her ikisi de kullanıcılar arasındaki ödeme işlemlerini kaydetmek üzere dağıtılmış defter teknolojisini (Blockchain teknolojisi) kullanıyor. Kısacası, her iki projede internet üzerinden veri paylaşarak para yaratmayı amaçlıyor. her iki kripto para biriminin genel olarak ortak özelliği bu.
Bitcoin, kripto para olarak adlandırılan geniş bir yenilik sınıfının, teknolojinin ilk somur örneğidir. Engellemelere karşı dayanıklı hesap defterine kaydedilen işlemlerin herhangi birinin hem erişebildiği (gelen verileri okuyabildiği hem de ekleyebildiği) yazabileceği ekonomik kıtlığa dayanan paradır.
Başka bir deyişle, Bitcoin defteri halka açık ve birine veya birilerine ait değildir (izinsiz). Libra, genellikle dijital para birimleri olarak adlandırılan eski bir teknoloji sınıfının en son üyesidir. Bir deftere kaydedilen işlemlerin herkesin erişebileceği ve görüntüleyebileceği, ancak yalnızca yetkili bir şirketler bütünün değiştirebileceği bir ihraççıya duyulan güvenin karşılığıdır. Diğer bir deyişle defter halka açık ve birine veya birilerine aittir (izinli).
Kripto paralar güvenilir aracılara güvenmemeleri ile tanımlanır. Bu terimlerin resmi veya tartışmasız olmasa da Libra’nın izin verilen bir defteri kullanması ve para birimini hesabını tutmak ve yönetmek için güvenilir bir ihraççıya olan bağımlılığı nedeniyle bir kripto para birimi olmadığı açıktır. Libra bir havayolu şirketinin hediye mili, World Of Warcraft’taki gold veya Liberty Reserve’in dolar ile birlikte geniş dijital para sektörünün bir parçasıdır.
Bitcoin’in ana hedefi çevrimiçi ödemelerde güvenilir aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırmak, Libra’nın ana hedefi ise çevrimiçi ödemeleri daha kolay, daha kapsayıcı ve ölçeklenebilir hale getirmektir.
Bir aracıya güvenmek istiyorsanız o zaman daha düşük fiyat dalgalanması olan dijital bir para biriminiz olabilir (çünkü talepte yaşanan değişimlere karşılık olarak tedarik ayarlanabilir). İzin verilen işlem onaylayıcıları topluluğunu güvenmek istiyorsanız daha az kişi veya kurumlar tarafın fikir birliğine varması gerektiğinden işlemlerin daha hızlı ve daha büyük ölçekte doğrulanmasını sağlayabilirsiniz. Bunlar Libra’nın mimarisindeki varsayımlardır.
Bitcoin, mimarisi gereği Libra’nın bu hedefelerine büyük ölçüde kayıtsız kalmaktadır. Bitcoin’de aracı kurumlara veya şirketlere güvenmek yoktur. Bu, Bitcoin’in fiyat açısından daha oynak (yüksek volatiliteli) olacağı veya Bitcoin Blockchain’de saniyede birkaç bin işlemin yerine getirilemeyeceği anlamına geliyor.
Bu seçimler aynı zamanda her bir projenin varlıklarının nasıl işlediğiyle ilgili sonuçlara sahiptir.
Bitcoin, taşınabilir enstrüman gibi çalışır. Bitcoin alan herkes otomatik olarak değere sahiptir. Libra, tescilli bir araç gibi çalışır. Libra’sı olan bir kişi, Libra Vakfı’nın temel rezerv varlıklarından doğan değere sahip olur. Elbetteki bu sahiplik Libra Vakfı’nın bu değeri koruduğu müddetçe geçerlidir. Bu nedenle Bitcoin sansüre/engellemelere karşı savunmaya sahiptir ve altın gibi değerli emtialar gibi işlev görür. Libra işlemleri engellenebilir ve varlık bir banknot veya hisse senedi gibi işlev görür.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
