Sam Bey, Coinkolik.com olarak, Türkiye’deki Bitcoin bilincini artırmayı ve bu konudaki girişimlerin yaygınlaşmasını amaçlıyoruz. Yurtdışındaki ve ülkemizdeki haberleri okuyucularımızla buluşturarak onların bu gelişmelerden haberdar olmalarını sağlıyoruz. Bu yüzden sizle bir röportaj yapmak istedik. Bitcoin’e yatırım yapan birinden Bitcoin’i dinlemek okuyucularımız için iyi olacaktır.
Herkesin bir hikâyesi vardır, peki siz Bitcoin ile nasıl tanıştınız?
Arkadaşım aracılığı ile tanıştım, David Johnston ile beraber biz “Engine” isimli bir teknoloji şirketi kuruyorduk. Engine’ın temeli, yapay zekayı, kişisel bilgilerin daha iyi kullanılmasına uygulamaktı. Bunu yaptığımız sırada -aynı zamanda politik ve felsefi olarak da ortağımla uyuşmaktayız- Bitcoin’in ekonomide yaratabileceği özgürlük ve potansiyeli farkettiğimiz için, mevcut yaptığımız çalışmaları Bitcoin’le nasıl birleştirebileceğimizi düşünmeye başladık. İlk aşamada şirketimizi Bitcoin ödemesi kabul eden bir şirket olara konumlamayı düşünmüştük. San Jose’deki Bitcoin konferansına gittiğimizde bizimle beraber çalışmak isteyen bir çok yatırımcı ve iş arkadaşlarımız da oradaydı. Orada Michael Terpin isimli “SocialRadius” isminde bir medya şirketi olan bir arkadaşımız, ”Bitcoin, bugün olduğundan çok daha büyüyecek ve Bitcoin altyapısını kuvvetlendirecek olan şirketlere yatırım yapacak bir melek yatırımcı topluluğu yok.” dedi. Biz de, “Doğru söylüyorsun, hemen bunu kuralım.” dedik. Ve San Jose’deki Bitcoin konferansında, “Bitangels” melek yatırımcı grubunu kurmuş olduk. Websitesini o akşam kurup, konferanstaki bütün yatırımcılara ve girişimcilere, ertesi gün öğlen yemeğinde bir toplantı yapacağımızı söyledik ve ilk toplantıya 30 kişi katıldı. Bitangels 2013 Nisan ayında başlamış olmasına rağmen, bugüne kadar geldiğimizde 350’den fazla deneyimli girişimci ve yatırımcı üyesi olan bir topluluk haline geldi.
Yatırım aracı olarak neden Bitcoin’i seçtiniz ?
Bitcoin’in potansiyelini sadece hızlı, anında ve neredeyse bedavaya yapılan ekonomik alışverişler değil, aynı zamanda mevcut değerinin uzun yıllarca korunabilmesini sağlayacak olan bir yatırım metodu olarak da görüyoruz. Bu dördü önemli, ama Bitcoin sadece değeri koruyan ve transferleri kolaylaştıran, ucuzlaştıran ve hızlandıran bir teknoloji değil, aynı zamanda belki bir internet kadar, ekonomiyi ve birçok işletmeyi, devrim niteliğinde değişikliklere itecek olan bir teknoloji.
Bitcoin’de yatırımınız var mı ?
Bitcoin’de özel bir alım satım gerçekleştirmiyorum. Benim Bitcoin stratejim uzun vadeli. Geçtiğimiz yılın başında ilk Bitcoin’imi almıştım ve Bitcoin’in bugün olduğu yerden 10 kat daha değerli olmasına engel olacak bir şey göremiyorum. Şu anda baktığımızda uzun vadede, “Evet, Bitcoin daha değerli olacaktır.” diyorum ama, bu bir yatırım öngörüsü veya tavsiyesi değildir. Çünkü Bitcoin, bir elektronik para ve elektronik paranın geleceği, Bitcoin’in geleceği ile örtüşmek durumda değil. Yani elektronik paranın geleceğinin devamı olacağını ve birçok ekonominin daha hızlı ve daha kolay işlemesini sağlayacağını biliyoruz. Ancak elektronik paradaki değerlenme, birebir Bitcoin’deki değerlenme anlamına gelmek zorunda değildir.
Çin’deki yasaklamalardan sonra Bitcoin’in fiyatı baya geriledi, ancak Zynga’nın Bitcoin’i ödeme sistemi olarak test etmesiyle Bitcoin fiyatı yeniden arttı. Bu şekilde yasaklamalar ile birlikte önemli gelişmelerin görülmesiyle büyük bir dalgalanma ile karşılaşılıyor. Bu konuyla ilgili ne düşünüyorsunuz? İleride daha istikrarlı bir görüntü sergileyecek mi?
Evet, gelecekte bitcoinin fiyatına baktığımızda, “Ya Bitcoin, nasıl oluyor da bu kadar çalkantılı dönemden geçti?” diyeceğimiz bir zaman gelecek diye tahmin ediyorum. Bitcoin’deki piyasa derinliği arttıkça, katılımcıların sayısı arttıkça –ki bu Bitcoin’le ödeme yapılan alışveriş noktalarının artmasıyla da doğru orantılı bir şey- sürekli bir transfer hacmi olacak ve bu, Bitcoin değerinin daha istikrarlı olmasını sağlayacak. Ama bu Çin’in yasaklamalarının, fiyatlar üzerinde yarattığı etkiyi biraz daha tarihî bir perspektifden de değerlendirmek lazım. Bitcoin fiyatı neredeyse katlanarak büyüyen bir geçmiş gösterdi. Ek olarak, sürekli olarak altyapıdaki bir takım sınırlamaları ve kısıtlamaları test ederek, takıldığı yerlerde gelişme gösteren bir fiyat geçmişine sahip. Örneğin, geçmişte baktığımızda, Pirate Roberts’ın kurduğu “Silk Road’un” (online karaborsa sitesi) kapanmasından sonra, Bitcoin fiyatları bir düşüş yaşamıştı. Daha sonra Mt.gox’un hizmetinin sağlamasına engel olan bir olay gerçekleşmişti. Bunlar, Bitcoin ekosistemi içerisinde önce altyapı ve sonra da insanların genel olarak Bitcoin’e bakış açısındaki olumsuzlukların yavaş yavaş temizlenmesidir. Ve Mt.gox’ta hizmet gerçekleştirilemediği dönem, fiyatların düşmesi, onun sonrasında tekrar fiyarların yükselmesini, altyapıdaki bir olumsuzluğun farkedilip, düzeltilmesine yoruyorum. Bu şekilde düşmeler ve çıkmalar, neticede Bitcoin’in ve elekronik paranın, yükselmesi yolunda benim doğal karşıladığım olaylar.
Biraz da Bitangels’tan bahsedelim. Bitcoin’in bu kadar gelişmesinde en büyük rolü oynayan ülkeler Çin ve ABD; şu aralar da Avrupa’da da bir çok Bitcoin girişimi ortaya çıkmakta. Bitangels da 2013 sonuna kadar Bitcoin girişimlerine 7 milyon dolar yatırım yaptı. Bitangels bünyesindeki yatırımcılar, hangi kategorideki girişimlere yatırım yapıyor? Bu girişimlere yatırım yaparken nelere dikkat ediyorlar, kriterleri neler?
Bitangels’taki kriterler; çoğunlukla gelen şirketlerin yatırıma hazır olduğundan emin olmak istediğimiz için öne sürdüğümüz kriterler. Bunlar: şirketlerin bir MVP, yani uygulamaya konmuş, esas değeri gösterecek olan bir ürünün olup olmaması , hizmetini bazı müşterilere sağlamaya başlamış olması, internet üzerinde varlığının olması, temel bir bütçesinin nasıl olması gerektiğini farkedip, ne kadar para bulması gerektiğini düşünmüş olması, piyasadaki rekabete kıyasla kendi şirketinin durumunun ne olduğunu düşünmüş olması. Bunun gibi bazı basit 10-12 adet kriterimiz mevcut. Bunları geçtikten sonra şirketlerle, ben ve takım arkadaşlarım buluşup, onların yatırıma daha da hazır olmasını ve Bitangels süreci içerisinde yatırımcıların karşısına çıkacak sunumların oluşturulması için çalışıyoruz.
Bir kuluçka ortamı yaratıyorsunuz yani ?
Evet, bir kuluçka ortamı yaratıyoruz diyebiliriz. Birçok kuluçka merkezine kıyasla özel bir fark var; şirketlerin ilk safhalarındaki ihtiyaçlarını, mesela fizikî koşullarını sağlamakla alakalı olarak bir hizmetimiz yok. Çoğunlukla ihtiyaç olabilecek beceri ve bilgiyi onlara sunmakla ilgili hizmetlerimiz var. Deneyimli girişimcilerin onlara sağlayabileceği işletme bilgisi veya farklı alanlardaki uzmanların girişimlerin ihtiyaçlarına göre onlara sağlayabilecekleri bilgileri sağlamak adına bir altyapımız mevcut. Biz bir yatırım grubu olarak kendimizi konumlandırıyoruz. Zaman bilgi ve paranın yatırıldığı ve sunulabildiği ortam olarak Bitangels’i konumlandırıyoruz.
Şu anda yaptığınız Bitcoin girişimlerinin gelişim süreçleri nasıl? Örnek olarak en merak ettiğim konu, insanlar gerçekten ATM’lere Bitcoin almak için akın ediyorlar mı?
Biz şuanda Bitcoin ATM’lerine sadece yatırım yapmıyoruz. Bitcoin ATM’lerinde genel olarak gelişmeyi soruyorsanız şöyle: Bir yenilik olduğu için, ATM’lerin ilk birkaç gününde büyük bir işlem hacmi, daha sonra da kahve dükkânının arka planına karışan ve çok da kullanılmayan bir enstrüman olarak kaldığını görüyoruz. Bu tabi ilk aşamalarda hala Bitcoin piyasasının sığ olduğu bir dönemde karşılaştığımız bir şey. Gelecekte bu böyle olmak zorunda değil. Benim şahsen Bitcoin ATM’leri konusunda bir yatırımım yok. Ama Bitcoin şirketleri arasında Bitangels bugüne kadar 12 şirkete yatırım yaptı.
BitAngels’ın yatırım yaptığı şirketlerden biri “BlueSeed” diye bir gruptu. BlueSeed, Kaliforniya kıyısından 13 mil uzakta, uluslarası sınırlarda federal veya eyalet yasalarına karşı Bitcoin uyuglamalarının korunmasını sağlayabilecek olan bir platform. Bunun teknolojisi de enterasan; deniz üzerinde deniz çapaları, yani denizin dibine değmesine gerek kalmayan platformlar ile dengelenebilecek olan bir “cruise ship” teknolojisi.
Bunun dışında da birçok yatırımımız oldu. Geçtiğimiz yılın en büyük yatırımı, yaklaşık 50 Bitangels’ın ortak olarak katıldığı “Mastercoin” oldu. Mastercoin, konuşmamızın başında da söylediğim, Bitcoin’in katma değeri yüksek olan uygulamalarının, yani hepimizin ekonomisinin daha verimli olmasını sağlayacak olan uygulamaların ilk örneği.
“Mastercoin”, kişiler arası olan transferlerin programlanabilmesini ve kişiler arasındaki transferlerin koşullarının normalde gerçekleşip gerçekleşmediğini kontrol eden finansal enstitülerin devre dışı bırakılmasını sağlayan bir teknoloji. Mesela, bir “Escrow.com” hesabına belli bir miktar para yatırdığımda, belli koşullar gerçekleştiğinde bu paranın, karşı tarafa veya bana geri aktarılmasını sağlayacak hizmetler var. Bu finansal hizmetler, çok daha kolaylıkla ve herhangi bir şekilde üçüncü bir partiye güvenmeye gerek kalmadan gerçekleştirilebilecek olan elektronik ve programlanabilir alışverişler sağlayacak. Örneğin, Mastercoin’in platformu üzerinde ben size şu tarihte eğer dolar/euro paritesi şu ise bu kadar paranın transferini gerçekleştirin emrini vererek, Mastercoin’in programlanabilir alışverişler fonksiyonundan yararlanabiliyorum. Böylece bu transferi hali hazırda gerçekleştirmesi gerekecek finansal enstitüyü bir kenara bırakıp, biz, iki kişi olarak kendi aramızda ticaretimizi yapabiliyor ve bu ticareti hızlı, neredeyse bedava halde gerçekleştirebiliyoruz.
Bunlar dışında Bitangels’ın bir de başka bir yatırımını söyleyeyim:
Latin Amerika’da, Bitcoin exchange sitesi olan Bitpagos’a yatırım yaptık. Bunun sağlayacağı değer de, özellikle Latin Amerika’daki mevcut kitlenin Bitcoin uygulamasına çok daha fazla açık olmasını sağlamak. Latin Amerika’da varolan nüfus, kendi hayatı boyunca ellerinde tuttukları, devlete bağlı olan itibari paralarının değerinin kaybetmesini birden fazla kez yaşayabiliyor. Yani bugün bizim elimizde bulundurduğumuz yüz liranın, on sene sonra bir ciklet bile alamayacağı döneme zaten alışkın bir topluluk. Ellerinde bulundurdukları paraya güvenememelerinden kaynaklı olan bir dolar ihtiyacı var ve doların bir karaborsası var. Hali hazırda buna zaten aç olan topluluğa, Bitcoin’in alınıp satılabilmesini kolaylaştıracak olan bir exchange piyasa hizmeti, çok daha faydalı olacak diye düşünüyoruz. Bunun için Bitangels’tan bazı arkadaşlarımız buna yatırım yaptı.
Benim şahsen yatırımım ile gözlediğim strateji (eğer bundan sonra 25-30 tane yatırım yapacaksam hayatımda, nelere yatırım yapardım): Bunlardan iki tanesini zaten yapmış bulunuyorum. Birisi Bitcoin’de, diğeri Mastercoin’de. Bu şekilde gelecekte gerçekleştirmek istediğimiz projelerde, Bitangels’taki ortaklarımla, beraber ihtiyacımız olan fonları bulmak için bir irtiba geliştirmeyi hedefliyoruz. Evet, Bitcoin’e herkesin yatırım yapmasını zamanında önermiştik ve orada 10 kat büyüme gerçekleşti. Mastercoin’e yatırım yapmayı tavsiye etmiştik, ve yine 10 kat geri dönüşüm oldu. Ve bir sonraki 10 kat katkı sağlayacak potansiyeli şimdi aramaktayız. Bitangels’ta karşımıza çıkan şirketler şu anda çoğunlukla, Bitcoin altyapısını kuvvetlendirecek olan, mining, cüzdan hizmetleri.
Mining için Cointerra şirketine de bir yatırımınız var sanırım ?
Evet Cointerra’ya da bazı Bitangels üyeleri yatırım yaptı. Cointerra, zamanında Bitcoin 100 dolarken bile kârlı olabileceğini öne sürmüş olan bir şirket. Birçok mevcut önemli bilgisayar ve elektronik şirketlerinden ayrılan çalışanların kurduğu bir şirket. Bu şirkete baktığımız zaman, aslında Bitcoin ekonomisi açısından da enterasan bir şey görüyoruz. Esasında başlangıçta herkesin bilgisayarının yeterli olduğu bir Bitcoin ekonomisi varken, şimdi uzmanlaşmış olan Bitcoin madenciliği ile birlikte, büyük şirketlerde büyük paralar kazanan çalışanların, işlerini bırakıp Bitcoin madenciliği üzerine gitmesini izin verecek bir ekosistem gelişimi görüyoruz. Bitcoin’e benzer bu dağıtık (distributed) yapıdaki, birçok uygulamanın buna benzer bir sonucu getireceğini düşünüyorum. Bu dağıtık yapıdaki uygulamalar, çoğunlukla fiziksel dünyada da bu uygulamaların gerçekleşmesini sağlayacak olan, bir takım fiziksel altyapıya direkt olarak bağlıdır. Bugün Bitcoin’in hizmeti, kişiler arasında gerçekleştirilen para transferi idi ve bunu sağlayacak olan mining, fiziksel altyapısına ihtiyaç vardı.
Yarın Bitcoin hizmetine benzer farklı şirketler ortaya çıktığında, — ya da uygulamalar diyeyim, çünkü bunlara çoğunlukla bir şirket olarak bakmak doğru değil. Yasal olarak birtakım sorunlara da sebep olacağından ve kafaları da karıştırmaya gerek olmadığından, bunlara bir uygulama bir yazılım olarak bakmak daha doğru.– mesela gelecekte BitCloud diye bir uygulama çıkabilir. Bu, hepimizin elinde bulundurduğu Bitcoin’lerin de bir kısmını BitCloud “coin”e dönüştürerek, kullanabileceği bir uygulama olabilir. Örneğin hepimizin elinde birtakım depolama cihazları var. Bunları internete bir şekilde bağlayıp, farklı insanların bilgilerini bize Bitcloud coin vererek depolamamızı sağlayan bir uygulama, birden bire, elektronik olarak bilginin depolanması için harcayacağımız parayı çok aşağı çekebilir.
Ek olarak, şuanda Bitcoin Distributed Application Found içerisinde Mashcoin denilen bir uygulama tasarlıyoruz. Buna baktığımız zaman, yine elektronik olarak sağlanan hizmetin, fiziksel dünyada yaratacağı etkiyi görebileceğimiz başka bir fırsat var. Mesela elimizde bulunan bant genişliğinin bir kısmını internet hizmeti isteyen etrafımızdaki insanlara verdiğimizde, bunun karşılığında Mashcoin mine edebileceğimizi tasavvur edelim. Elimizde bulundurduğumuz bu Mashcoin, daha sonra bir internet hizmeti almak istediğimizde, başkalarına verebileceğimiz bir Mashcoin, birdenbire bu jeton, yani bizim sağladığımız bir hizmet karşılığında aldığımız para, aynı zamanda başkalarından faydalandığımız hizmetlerde de onlara verebileceğimiz bir para cinsi olabilir.
Bunu mesela 3-5 sene ilerisine gittiğimiz zaman, elimizde bulundurduğumuz telefondan sağlayabileceğimiz internet yerine, bir kamyonu bir plaja çekip o plajda interneti çok daha ucuza sağlayan bir fiziksel altyapı görebiliriz. Çünkü, nasıl ilk başta herkesin bilgisayarı bitcoin mine etmek için yeterli gücü sağlıyordu, yine herkesin telefonu veya taşınabilir internet cihazlarından sağlayabileceği internet, yine yeterli olacak. Fakat ekonomisi geliştikçe bu altyapının, daha büyük boyutlara ulaşan fiziksel altyapıları da beraberinde gelecektir diye tahmin ediyorum. Şunu da söylemek lazım ki; Bitcoin’in geleceği, daha önce de belirttiğim gibi “Bitcoin 2.0” olarak bilinen uygulamalara bağlı. Bu Mashcoin olabilir, Bitcloud olabilir, kendi ekonomisini de oluşturacak olan bu uygulamalar, çoğunlukla 2014 yılında Bitangels’ın kapsama altında olan şirketlerdir. Bu ilk başta kurulduğunda, altyapıyı kuvvetlendirmiş olan cüzdan, exchange ve mining alanlarındaki yoğunlaşmadan yavaşça uzaklaşıp, çoğunlukla Bitcoin üzerine inşa edilmiş olan uygulamalara yoğunlaşmayı planlıyoruz.
Peki size Türkiye’den gelen bir girişim oldu mu? Türkiye’nin Bitcoin hakkındaki geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Türkiye’den de ilgilenenler oldu. Bu şirketlere, Bitangels’in sürecine katılmaları konusunda tavsiye verdim. Herhangi bir grupta olduğu gibi herkes beni takvimimden istedikleri zaman, mevcut boş olan zamanlarımı alıp, Bitangels’ta zaman içerisinde sunum yapmak üzere benimle çalışabiliyor. Boş zamanlarımı, kamuya açık bir halde online paylaşıyorum. İsteyen şirket, “distributed” yani dağıtık ve herkesin dâhil olabileceği ekosistemde, eğer benim katkı sağlayabileceğim bir parça görüyorsa, beni bu şekilde beraber çalışmaya davet edebilir. Türkiye, Amerika, Avustralya ve Kanada; bunlar bizim için çok önemli farklar değil. Bitangels’ın şimdiye kadar yarattığı yatırım portföyü, Avustralya ve Antartika dışında bütün kıtalarda yatırımı var. Bu sene özellikle müzik endüstrisinde enterasan çalışmalar gerçekleştiren Avustralya temelli birkaç şirket Bitangels’a ulaştı. Bunlardan bir tanesinin bu sene içerisinde bizden yatırım alabileceğini tahmin ediyorum.
Ama dediğim gibi kapımız herkese açık. Mümkün olduğunca herkesin katılabileceği, hiyerarşiden uzak ve şeffaf yapıda bir organizasyon gerçekleştiriyoruz. O yüzden kapımızın herkese açık olduğunu özellikle vurgulamak isterim.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
