AMM merkeziyetsiz borsaların alım satım işlemlerinde aracıyı ortadan kaldırmak için kullandığı bir otonom sistemdir. Automated Market Maket kelimesinin kısaltılmışı olan AMM otomatik piyasa yapıcı anlamına gelmektedir.
AMM Nedir?
Türkçesi “Otomatik Piyasa Yapıcı” olan AMM, esasında merkeziyetsiz borsalar tarafından kullanılan bir protokoldür. AMM “Automated Market Maket” kavramının kısaltılmış şeklidir. AMM, kullanıcılara iki varlık arasında fiyat teklifi sunmaya hazır otomatik bir yapı olarak da düşünülebilir.
Kriptoda AMM bir tür kripto para borsasıdır. AMM borsaları, kullanıcıların kripto paralarını alıp satmalarına olanak tanır, ancak aracılar olmadan doğrudan kullanıcılar arasında işlem gerçekleştirir. Bu borsalarda, kripto paralar arasındaki fiyatlar algoritmalar tarafından otomatik olarak belirlenir. AMM borsaları, klasik borsalardan farklı olarak, işlem hacmini etkileyen fiyat manipülasyonu olasılığını azaltır ve hızlı işlem yapma olanağı tanır.
AMM Nasıl Çalışır?
Bir AMM, alım satım çiftleri olması bakımından bir emir defteri borsasına benzer şekilde çalışır; ETH/DAI bu duruma bir örnek olarak verilebilir. Fakat alım satım yapabilmek için bir muhattaba (alım satım yapan başka bir kişiye) ihtiyaç duyulmaz. Bunun yerine, piyasayı “yapan” bir akıllı kontratla etkileşim kurulur.
Otomatik piyasa yapıcıda emir defteri olmadığı için emir türleri de bulunmaz. Bunun yerine, almak ya da satmak istenilen varlığın fiyatı bir formülle belirlenir. Fakat gelecekte, bazı AMM tasarımlarının bu sınırlamayı ortadan kaldırabileceğini belirtmek de önem arz eder.
AMM’nin çalıştığı merkeziyetsiz borsalar ise dezentralize edilmiş bir piyasa olarak tanımlanır. Bu tür bir borsada, ticaret işlemleri merkezi bir otorite tarafından yönetilmez, aksine kullanıcılar arasında doğrudan işlem yapılmasına olanak tanır. Merkeziyetsiz borsalar, blockchain teknolojisi kullanılarak yürütülür ve kullanıcıların kripto paralarını cüzdanlarında saklamasına izin verir. Bu, kullanıcıların fonlarının güvenliğini artırır ve işlemlerin hızını ve anonimliğini arttırır.
Merkeziyetsiz borsaların bir diğer önemli avantajı, merkezi borsalara göre daha düşük işlem ücretleri sunmalarıdır. Bunun nedeni, merkeziyetsiz borsaların merkezi bir otorite tarafından yürütülmemesi ve böylece işlem ücretleri için ortaya çıkan maliyetlerin azaltılmasıdır.
Ancak, merkeziyetsiz borsalar aynı zamanda daha yüksek risk taşımaktadırlar. Zira bu borsalarda, yatırımcılar kendileri fonlarının güvenliği için sorumludurlar ve dolandırıcılık veya hile gibi durumlarla karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle, merkeziyetsiz borsaları kullanmaya karar verirken dikkatli olunmalı ve fonların güvenliğini sağlamak için gerekli önlemler alınmalıdır.
Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) Neden Önemli?
Otomatik piyasa yapıcılar, DeFi dünyasının temel taşlarıdır. Herkesin, sorunsuz ve etkin bir şekilde piyasa yaratmasına imkan tanırlar. AMM’ler, emir defteri borsalarına kıyasla bazı sınırlamalara sahip olsa da kripto dünyasına genel anlamda getirdikleri inovasyon son derece değerlidir.
Henüz yolun başında olan Uniswap, Curve ve PancakeSwap gibi günümüzde tanınan ve kullanılan AMM’lerin tasarımları başarılıdır fakat özellikleri oldukça sınırlıdır. Gelecekte daha inovatif birçok AMM tasarımının ortaya çıkması öngörülmektedir. Hatta bu yeni tasarımlar sayesinde ücretlerin düşebileceği, sürecin daha sorunsuz hale gelebileceği ve tüm DeFi kullanıcıları için daha iyi bir likidite sağlanabileceği düşünülmektedir.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
